Dünyamız her geçen gün yaşlanıyor ve hastalanıyor. Sağlıklı bir yaşam her şeyin önünde olmalıdır. Sağlıklı toplum sağlıklı bireyler ve çocuklarla oluşur. O zaman kaliteli bir yaşamdan ve eğitimden bahsedebiliriz.
İklim krizi ile birlikte açlık ve susuzluğun hayatımızı tehdit etmeye başladığı bu günlerde obezite ve bunun neden olduğu hastalıklar toplumların en önemli problemi olmuş durumda. Ne garip bir çelişki. Yeterli ve dengeli beslenme bilinmiyor ve geleceğimiz en değerlimiz olan çocuklarımız sosyal medya sosyal çevre ve bazen aileleri tarafından maruz bırakıldıkları bilgi kirliliği nedeniyle yeterli ve dengeli beslenemiyorlar ve beslenmeyi öğrenemiyorlar ileri yaştaki sağlıklarını riske atmış oluyorlar. yanlış besin tercihleri, yanlış bilgiler nedeniyle bir taraftan büyüme gelişme geriliği yaşarken büyük bir kısmı obez oluyor. Biz bu durumu sağlıklı temiz yiyeceğe ulaşamayanlarda gördüğümüz gibi besine ulaşmakta sorunu olmayan çocuklarda da çok fazla görmekteyiz.
Yaşamın her döneminde sağlıklı ve kaliteli bir yaşam için yeterli ve dengeli beslenmek temel koşul iken, büyüme, gelişme ve öğrenmenin en yoğun olduğu çocuklarda beslenmenin önemi daha da artmaktadır. Bu dönem fizyolojik, psikolojik ve sosyal gelişimin hızlı olduğu, yaşam boyu devam edebilecek davranışların öğrenildiği aynı zamanda yetişkinlik hastalıklarının gelişimi açısından en riskli dönemdir. Kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları yetişkin dönemde yaşam kalitesini arttırır.
Çocuklarda Beslenmenin Önemi Nedir?
- Çocuklarda yeme davranışı, fiziksel aktivite düzeyi, hareketsiz zaman ve yaşadığı obezojenik çevre, obezite riskini etkilemektedir.
- Çocuklarda enerji ve besin ögelerinin yetersiz alımı, büyüme ve gelişmeyi ve okul başarısını olumsuz yönde etkiler. Dengesiz beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite obezite, kalp damar hastalıkları, kanser, diyabet gibi birçok kronik hastalığa zemin hazırlar. Doğru beslenme alışkanlıkları çocukların sağlıklı yetişkin olmaları için önemli olduğundan yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bunun kesinlikle ilk şartı çocuklarımıza örnek olmamızdır.
- Doğru besin seçimi önemlidir. Çocuklarımız büyüdükçe bireyselleşecekler ve sosyalleşmeleri ile arkadaş ve çevre etkisi yiyecek içecek tercihlerini etkileyecektir. Ana yemekler yerini hazır atıştırmalıklara bırakmakta, fast food tarzı beslenme daha çok tercih edilir olmaktadır. Hazır gıdalarla beraber sodyum, trans yağ ve katkı maddeleri gereğinden fazla vücuda alınmakta bu da öncelikle obezite, kalp damar hastalıkları, tansiyon rahatsızlıkları ve devamında birçok hastalığa zemin oluşturmaktadır.
- İnsan hayatı en fazla kalp damar hastalıkları nedeniyle kaybedilmektedir tüm ölümlerin yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. Hareketsiz yaşam yanlış beslenme obeziteyle birlikte kişilerin yaşam kalitesini belirleyecek diyabet ve kalp hastalıkları başta olmak üzere kronik hastalıklara erken yakalanma riskini arttırmaktadır.
- Kalp hastalıklarında ileri yaş değiştirilemez etmen iken kötü beslenme, sigara ve uygunsuz alkol kullanımı, hareketsizlik gibi davranışsal ya da bunlara eşlik eden şişmanlık, insülin direnci ya da şeker hastalığı, bozulmuş kan yağları, yüksek kan basıncı (hipertansiyon) değiştirebilir risk etmenleridir.
Çocuklar Nasıl Beslenmeli?
- Çocuklar, yeterli ve dengeli beslenmek, besin çeşitliliğini artırmak için her öğünde farklı besin gruplarından tüketmelidir. Özellikle meyve, sebze ve protein içeren besinler her gün tüketilmeli, gruplardan süt büyüme ve gelişme için kalsiyum ve proteinin önemli bir kaynağıdır.
- Bu dönemde en yaygın görülen olumsuz beslenme alışkanlıklarından biri öğün atlamaktır. Kahvaltı yapmadan güne başlamamaları gerekmektedir.
- Küçük yaşlardan itibaren önerilen sınırların üzerinde tüketilen eklenmiş şeker, doymuş yağ ve tuz alımı azaltılmalıdır.
- Sağlıklı bir yaşam için su çok önemlidir. İçilen su güvenli ve temiz olmalıdır.
- Çocuklara hem kendi hijyenlerine hem besinlerin ve besinleri yedikleri, aldıkları yerlerin hijyenine dikkat etmeleri mutlaka öğretilmelidir.
- Kantinlerde, yemekhanelerde veya beslenme saatlerinde çocukların gelişimini desteklemek, sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak, özellikle dar gelirli grupta beslenme kalitesi, besin çeşitliliği, başta süt ve ürünleri ile meyve sebze tüketimini artırmak amaçlanmalıdır.
- Su, şekersiz, yağsız veya az yağlı süt, taze sıkılmış meyve suyu gibi eklenmiş şeker içermeyen içecekler tercih edilmelidir
- Şeker ile beraber şeker tadı veren tatlandırıcılar ve bu tatlandırıcıların ilave edildiği yiyecek ve içeceklerin de sağlık üzerine olumsuz etkileri bilinmektedir. Çocukların tatlandırıcı ilave edilen yiyecek ve içeceklerden uzak durması sağlanmalıdır.
- Aileyle birlikte sofraya oturmak, küçük yaştan itibaren kendine ve ailesine yemek pişirme ve yemek hazırlaması teşvik edilmelidir.
- Çocuklarınız ile beraber alışveriş yapma, yemek pişirme ve birlikte yenilen öğünler doğru beslenme alışkanlığı kazandırmak için olanak sağlar.
- Bu saydıklarımızı çocuklarımız ergenlik dönemine gelmeden önce yapmamız gerekmektedir. Çocuk büyüdükçe ebeveynlerin besin seçimindeki etkisi azalmakta akran ve çevrenin etkisi artmaktadır.
- Çocuklarımızı sağlıklı yetiştirmek istiyorsak önce onlardan beklediğimiz davranışlar için iyi birer örnek olmalıyız. Ancak aktif yaşayan sağlıklı beslenen ebeveynlerin çocukları sağlıklı beslenmeyi öğrenebilir. Kaliteli bir yaşam için yeterli ve dengeli beslenmeyi çocuklukta öğrenilmelidir.
Yazar:
Dyt. Gül Şaldıran
gulsaldiran.com
Şunlara da göz atın;
- Çocuklarda beyin gelişimini destekleyen besinler
- Çocuklar için kahvaltı tarifleri
- Enerjik çocuklar nasıl beslenmeli?
- Çocuklarda dikkat dağınıklığına ne iyi gelir?
- Okul yemekleri