Protein tozu, bitki ve hayvan kaynaklarından elde edilen konsantre protein formlarıdır. Hayvan bazlı protein tozları, genelde kazein ve peynir altı suyu denilen 2 süt proteinden elde edilir. Bitkisel protein tozları ise bezelye, soya, kahverengi pirinç ve kenevir gibi bitki bazlı proteinlerden yapılır.
Protein tozunun, kilo alımıyla bir ilgisi yoktur. Alınan proteinin sindirilmesi için vücut daha fazla enerji harcar. Bu da yağ yakımının hızlanması anlamına gelir. Ancak kilo aldırıcı protein tozu da mevcuttur. Protein tozunun kilo üzerindeki etkisi, alınan protein tozunun çeşidine göre değişiklik gösterebilir.
Protein tozu kullanımı konusunda önemli bir endişe böbrekleri ve karaciğeri etkilemesidir. Yüksek protein tüketiminin sağlıklı insanlarda böbreklere ve karaciğere zarar verebileceği öne sürülse de son zamanlarda yapılan birçok çalışma bunu çürütmektedir. Ancak böbrek hastalığı veya azalmış böbrek fonksiyonu olan kişilerde protein alımı kontrollü olmalıdır. Kronik böbrek hastalığınız veya böbrek fonksiyonlarınızda azalma olmadıkça, protein tozu ve diğer yüksek proteinli gıdaları tüketmek güvenlidir.
Protein tozları genellikle güvenli olarak kabul edilse de fazla miktarda protein tozu tüketimi sindirim sorunlarına neden olabilir. Laktoz intoleransı olan bireylerde süt bazlı protein tozları mide kramplarına, şişkinliğe ve gaza neden olabileceği için bitki bazlı bir protein tozları tercih edilebilir. Bitki bazlı protein tozları soya ve gluten gibi yaygın alerjenler içerebilir, gıda alerjisi veya hassasiyeti durumunda içerik etiketi okunmalıdır. Ayrıca, irritabl bağırsak sendromu olanlar veya FODMAP'lere (fermente olabilen oligo-, di- ve monosakkaritler ve polioller) duyarlı olanlarda, bezelye proteini tozu veya şeker alkolleri eklenmiş tozlar şişkinlik ve kramplara neden olabilir.
Protein için önerilen günlük alım düzeyi 0,8 g/kg olmakla birlikte tolere edilebilir üst alım düzeyi 2,5-3,3 g/kg’dır. Ancak protein tozu için tolere edilebilir üst alım düzeyinin belirlenmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle günde 1-2 ölçek protein tozunun üzerine çıkılmamalı ve geri kalan protein ihtiyacı besinlerden sağlanmalıdır.
Protein tozları kuvvet antrenmanı sonrası kas kazanımını destekler, kas kütlesini korur, antrenman sonrası toparlanmayı hızlandırır ve spor performansını artırır. Ancak bu olumlu etkiler esasen günlük protein alımının artırılmasına dayanmaktadır. Protein açısından zengin gıdalar tüketildiğinde de protein ihtiyacı rahatlıkla karşılanabilir. Yiyeceklerden yeterince protein alıyorsanız protein tozu kullanmanız ekstra fayda sağlamayacaktır. Bununla birlikte, işlenmemiş-protein açısından zengin gıdalar sağlık için önemli olan vitamin ve mineralleri içerir, sindirilmeleri protein tozuna göre daha uzun sürer bu yüzden daha uzun süre tok hissetmenizi sağlar ve protein tozlarına göre daha ekonomiktir.
Yazar:
Uzm. Dyt. Aslıhan Küçük Budak
instagram.com/uzmdytaslihankucuk
Şunlara da göz atın;