Labada, genellikle sulak alanlarda yetişen, yaprakları geniş ve koyu yeşil renkte olan bir bitkidir. Türk mutfağında ve doğal tedavi yöntemlerinde sıkça kullanılır. Ekşi bir aroması vardır ve rumex cinsine aittir. Halk arasında "efelik" veya "şiveydiz" olarak da bilinir.
Labada otu, bilimsel adı Rumex crispus olan ve genellikle doğal alanlarda yetişen bir bitkidir. Halk arasında *efelek, evelik, labada pancarı, kuzukulağı* gibi isimlerle de bilinir. Labada, ıspanakgiller familyasına aittir ve geniş, hafif dalgalı kenarlı yapraklarıyla tanınır. Genellikle bahar aylarında filizlenir ve Türkiye'nin pek çok bölgesinde yabani olarak yetişir.
Yaprakları: Büyük, yeşil ve hafif tüylü yüzeye sahiptir. Genç yaprakları daha yumuşak ve lezzetlidir.
Kökleri: Bitkinin kök kısmı sarımsı renktedir ve tıbbi kullanımlar için değerlidir.
Tadı: Hafif ekşi ve mayhoş bir tada sahiptir.
Labada otu, hem mutfakta hem de geleneksel tıpta kullanılabilen faydalı bir bitkidir. İşte başlıca yararları:
Vitaminler: A, C ve K vitaminleri açısından zengindir.
Mineraller: Demir, kalsiyum, potasyum ve magnezyum içerir.
Lif Oranı: Yüksek lif içeriğiyle sindirimi destekler.
Labada otu, özellikle Akdeniz ve Anadolu mutfağında yaygın olarak kullanılır. İşte kullanım alanları:
Sarma: Yaprakları geniş olduğu için tıpkı asma yaprağı gibi sarma yapılabilir.
Çorbalarda: Çorbalara ekşi bir tat katmak için kullanılabilir.
Salatalarda: Taze yaprakları çiğ olarak salatalarda tercih edilir.
Pişmiş Yemeklerde: Ispanak veya pazı gibi kavurularak veya börek içi olarak değerlendirilebilir.
Turşu: Labada yapraklarıyla yapılan turşular da oldukça lezzetlidir.
Çay Olarak: Kurutulmuş labada yaprakları veya kökü çay olarak demlenir. Bu çay, sindirimi rahatlatıcı etkiler sunar.
Labada otu temizliği ve saklanması oldukça kolaydır. İşte adım adım rehber:
Labada otunun temizliği, tazeliğini koruması ve tüketim için hijyenik hale getirilmesi açısından önemlidir.
Yaprakları Ayıklayın: Taze yaprakları ve sapları tek tek inceleyin. Sararmış veya çürümüş yaprakları ayırın.
Sirkeli Suda Bekletin: Bir kabın içine soğuk su doldurun ve içine 1-2 yemek kaşığı sirke ekleyin. Labada yapraklarını 10-15 dakika boyunca bu suyun içinde bekletin. Bu işlem, yapraklardaki böceklerin temizlenmesini ve olası kimyasal kalıntıların giderilmesini sağlar.
Bol Su ile Durulayın: Yaprakları sirkeli sudan aldıktan sonra birkaç kez bol su ile iyice durulayın. Toprak veya kum kalıntısı olmadığından emin olun.
Kurutun: Yaprakların fazla suyunu almak için temiz bir mutfak havlusuna veya kağıt havluya serin. Tamamen kuruması için bir süre bekletin.
Labada otunun tazeliğini koruması için uygun saklama yöntemleri kullanmalısınız.
Nemli Bez Yöntemi: Temizlenmiş ve kurutulmuş labada yapraklarını nemli bir mutfak bezi veya kağıt havluya sarın. Hava geçirmez bir kapta veya buzdolabı poşetinde saklayın. Buzdolabının sebzelik bölümünde 3-5 gün boyunca taze kalır.
Kurutma: Yaprakları temizledikten sonra gölge ve serin bir yerde ince bir şekilde sererek kurutun. Tamamen kuruyup çıtır hale geldiklerinde hava almayan bir kavanozda saklayabilirsiniz. Kurutulmuş labada, çay yapmak veya yemeklerde kullanmak için uygundur.
Blanşlama (Haşlama): Yaprakları birkaç saniye kaynar suya batırın, ardından hemen soğuk suya alın (şoklama işlemi). Fazla suyunu süzüp tek kullanımlık porsiyonlar halinde saklama poşetlerine koyun. Dondurucuda 6 aya kadar muhafaza edebilirsiniz.
Bu yöntemlerle labada otunu hem taze hem de uzun süre kullanıma hazır halde muhafaza edebilirsiniz.
Şunlara da göz atın;