Memelilerin vücudunda kıkırdak, kas ve kemik gibi dokularda kolajen adı verilen bir protein vardır. Jelatin, hayvanların kas ve kemikleri ile hidrolize edilmiş kolajenin kullanılmasıyla elde edilen bir protein çeşididir. Jelatin, genellikle sığır kaynaklı içeriklerde kullanılır. Jelatin üretimi için, önce kolajen içeren dokular hazırlanır. ardından kolajene ekstraksiyon işlemi uygulanır ve suda çözünebilir bir hale getirilir. Son aşamada ise kurutulur ve öğütülerek toz haline getirilir. Gastronomi alanında kullanılan jelatinin farklı türleri vardır.
Yalnızca sığırlardan elde edilen kolajen ve dokular kullanılır. Ayrıca balık ve kümes hayvanlarından elde edilen hayvansal jelatin türleri de mevcuttur.
Jelatinin kıvam koyulaştırma ve örtme etkisini sağlayan bazı bitkisel içerikler de mevcuttur. Bitkisel jelatin, genellikle deniz yosunu, pektin, zamk ve guark tohumu unu gibi türlerden elde edilir. Özellikle vegan tariflerde hayvansal jelatine alternatif olarak kullanılır.
Jelatin çözeltisi öğütülerek toz hale getirilir. Yaprak jelatin ise, jelatinin ince bir taba şeklinde dondurulması ve ambalajlanması ile elde edilir. Gastronomi alanında en yaygın kullanılan jelatin türlerinden biridir. Yaprak jelatini kullanılmadan önce bir süre suda bekletilerek yumuşatılır.
Bitkisel veya hayvansal olarak sunulabilir. Jelatin genelde tatlı, marmelat ve pasta yapımında kullanıldığı için, bu adı almıştır.
Jelatinin temel kullanım amacı, tatlıların ve yemeklerin kıvamını değiştirmektir. Renksiz, kokusuz ve kolayca eriyen bir yapıya sahip olduğu için, birçok tarifte kendine yer bulur. Ayrıca reçel ve marmelatların yapısını düzeltmek amacıyla da kullanılır. Jelatin, soğuk ürünlere eklenmeden önce sıvı forma getirilmesi gerekir. Çünkü sıvı ürünlere toz halinde eklenirse, topaklanmalar oluşur ve pürüzsüz kıvam elde etmek zorlaşır. Jelatini sıvı hale getirmek için, küçük bir tencereye alarak düşük sıcaklıkta eritilmesi gerekir. Sıcaklık 35-40 dereceyi aşmamalıdır. Jelatin yüksek sıcaklığa maruz kalırsa, kıvam artırıcı özelliğini yitirir. Yani, jelatini sıcak suda bekletmek de uygun değildir.
Jelatinin hangi ölçüde kullanılacağı da önemlidir. Eğer az kullanılırsa, kıvamı artırmayabilir. Çok fazla kullanıldığında ise yapışkan bir kıvam elde etmenize neden olur. Bu yüzden tarif reçetesine bağlı kalmak gerekir. Pastacılık alanında jelatin kullanımı yaygındır. Ancak farklı bir alternatif arıyorsanız, agar agar tozu, karragenan ve aljinat gibi seçenekleri değerlendirebilirsiniz. Ayrıca elmada bulunan pektin de jelatin yerine kullanılabilir.
Şunlara da göz atın;