Ortodontik sorunlar, kişinin yaşam standartlarını düşürür. Özellikle küçük yaşlardan itibaren görülmeye başlanan bu sorunlar, yaş ilerledikçe daha rahatsız edici olmaya başlayabilir. Dişleri ilgilendiren çapraşıklık ve uyumsuzluklar her yaşta ortodontik tedavi ile düzeltilebilir. Ortodontik tedavinin yaşı yoktur. Son yıllarda ortodontik tedavi gören her beş hastadan birinin 21 yaş ve üzeri olduğu belirlenmiştir.
Ortodontik sorunların büyük çoğunluğu genetik sebeplerle ortaya çıkar. Anne veya babada ortodontik bir sorun varsa bunun çocukta görülme ihtimali yüksektir.
Geniz eti, büyük bademcik veya burundan nefes almayı engelleyen (kemik eğriliği) varlığında ağızdan solunum başlar. Ağız solunumunda üst çenenin gelişimi engellenir ve üst çenede darlık ve çapraşıklık oluşur. Bu darlık çene genişletme işlemiyle büyüme çağında ameliyatsız olarak düzeltilebilir.
Bebeklerde emme içgüdüsel bir harekettir. Bu içgüdüsü tam olarak tatmin edilemeyen bebek bu ihtiyacını gidermek için kendine yeni alışkanlıklar edinir. Anne sütü ile beslenen çocuklarda parmak emmeye çok sık rastlanılmaz. Yapılan çalışmalar parmak emme alışkanlığının yaşamın ilk birkaç haftasında açlığa bağlı olarak geliştiğini göstermiştir. Parmak emme alışkanlığına 3 yaşına kadar sadece telkin yoluyla müdahale edilir, 3 yaşından sonra telkinler ve alışkanlık kırıcı apareyler kullanımıyla parmak emme önlenmelidir. Bu alışkanlığı devam ettiren çocukta emilen parmağa ve sayısına göre etki alanında bulunan alt ve üst dişlerde yer değiştirme ve kapanış bozuklukları görülecektir.
Fizyolojik ve anatomik özellikleri uygun bir emziğin 18 aya kadar kullanılması zararlı değildir. Hatta parmak emme alışkanlığının önlenmesi açısından faydalıdır. Ancak yalancı emzikler uzun süre kullanıldıklarında etki alanındaki bölgelere uzun süre anormal etki yapacağı için o bölgelerde düzensizlik ve çeşitli kapanış bozukluklarına neden olmaktadır.
Yatış şekli alt çenenin yatma sırasındaki konumunu belirler, uyurken sürekli aynı tarafa yatıp elini veya yumruğunu yüzü ile yastık arasına koyma alışkanlığıolan kişilerde o tarafta yüz devamlı bir basınç altında bulunacağı için ortodontik problemler çıkabilir.
Süt dişleri çürük vs. sebeple düşme zamanından önce çekiliyorsa yer tutucular uygulanmalıdır. Yer tutucular altındaki daimi diş gelene kadar mevcut çekim boşluğunu koruyup, komşu dişlerin o bölgeye kayıp ortodontik bozukluk oluşturmasını önlerler.
Yirmi yaş dişlerinin öndeki dişleri sıkıştırmasına bağlı olarak özellikle alt çenede 20 yaş dişleri çıkmak isterken ön dişleri sıkıştırıp çapraşıklık oluşmasına sebep olurlar.
Dişlerin çapraşık çıkabileceğinin bazı belirtileri vardır, örneğin süt dişleri çok düzgün olan ve dişlerin arasında aralıklar olmayan çocuklarda daimi dişlerin çapraşık olabileceğini söyleyebiliriz. Özellikle anne veya babadan birinde ortodontik bir sorun varsa çocukta bu yönden risk grubundadır. Ancak bu durumun tespiti için panoramik röntgen değerlendirmesi gerekir. Çocukların 7 yaşındayken ortodontist kontrolünden geçmeleri gerekir.
Yazar:
Dr. Dt. İlker ARSLAN
Protez ve İmplantoloji Uzmanı
Şunlara da göz atın;