Kolesterol, mumsu bir görünüme sahip olan, insan ve hayvanların vücut hücrelerinde, özellikle beyin, böbrekler ve karaciğerde bulunan yağlı bir maddedir. Diyetlerimizde ve kanımızdaki yüksek miktarda kolesterol, koroner kalp hastalığı ile ilişkili olduğu için olumsuz olarak görülebilir. Ancak vücudumuzun kolesterole birçok farklı şekilde ihtiyacı olduğunu bilmek önemlidir.
Vücut kolesterolü;
- Östrojen ve testosteron gibi hormonlar oluşturmak,
- Hücrelerin yapısını vücut yolunda tutmak,
- D vitamininin aktif formunu yapmak ve
- Yağ sindirimi için gerekli bileşikler olan safra asitlerini yapmak için kullanır.
Kolesterol için herhangi bir diyet gereksinimi yoktur, çünkü vücut ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli kolesterolü üretebilir. Vücut, protein, karbonhidrat veya yağların parçalanmasıyla üretilen bileşiklerden kolesterol yapabilir. Karaciğer, kolesterol sentezinin yaklaşık yüzde 10'undan sorumlu organdır ve işlevinin kan kolesterol düzeyleri üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bununla birlikte, bazı insanlar yaptıkları kolesterol miktarını kontrol etme yeteneğinden yoksundur ve sonuç olarak kan dolaşımında yüksek kolesterol seviyelerine eğilimlidirler.
Kolesterol Hastaları İçin Beslenme Önerileri
- Bol sebze (günde 5 porsiyon), meyve (günde 2-4 porsiyon) ve tam tahıllar (beyaz ekmek yerine tohumlu/çekirdekli ekmekler, esmer pirinç ve yüksek lifli kahvaltılık gevrekler)
- Balık ve deniz ürünleri başta olmak üzere çeşitli sağlıklı protein kaynakları, baklagiller, fındıkgiller ve yağlı tohumlar.
- Daha az miktarda yumurta ve yağsız kümes hayvanları
- Kırmızı eti haftada 1-3 kez yağsız olacak şekilde sınırlandırın. İşlenmiş etlerden (sosis, jambon, salam vb.) kaçının.
- Mercimek, nohut, fasulye gibi bakliyatları daha çok yiyin.
- Aromalandırılmamış süt, yoğurt ve peynir. Kan kolesterolü yüksek olanlar yağı azaltılmış olanları tercih etmelidir.
- Yemek pişirmek için sağlıklı seçenekler; fındıkgiller, yağlı tohumlar, avokado, zeytin ve bunların yağları tercih edilmelidir.
- Tuz eklemek yerine yiyecekler otlar ve baharatlar ile tatlandırılmalıdır.
- Hindistan cevizi yağı, ghee (sade yağ), tereyağı ve pamuk tohumu yağı yerine zeytin, kanola, aspir ve ayçiçek yağlarını seçin.
- Kek, bisküvi, hamur işleri, pizza ve turta gibi yiyecekler sağlıksız doymuş yağlardan yüksektir. Bunun yerine ev yapımı yiyecekleri tercih edin. Rafine karbonhidratları özellikle şeker, tatlılar ve şekerli içecekleri sınırlayın.
- Haftada 2-3 porsiyon balık, özellikle somon, sardalya, uskumru ve ton balığı gibi yağlı balıkları hedefleyin. Balık yağı takviyesine özellikle balık yiyorsanız ihtiyaç duymayabilirsiniz, ancak yüksek trigliseritleriniz veya mevcut bir kalp hastalığınız var ise balık yağları faydalı olabilmektedir. Balık yağı takviyeleri varsa kullandığınız diğer ilaçlarla etkileşime geçebileceğinden kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
- Her gün küçük bir avuç tuzsuz fındıkgil ve tohumlardan yiyin. Bunları salatalara, yemeklere ve kahvaltı kaselerinize ekleyin.
- Sağlıklı bir kiloya ulaşın ve koruyun. Kilo vermek için, fiziksel aktivitenizi artırmanın yanı sıra kalori alımınızı azaltın. 5-10 kilo kaybı LDL-kolesterolü desilitre başına 5 miligram azaltabilmektedir.
- Haftada 200 ila 300 dakika orta veya yüksek yoğunlukta fiziksel aktivite LDL kolesterol seviyenizi düşürmek ve kilonuzu korumak için önerilmektedir.
Kolesterol Hastaları İçin Beslenme Listesi
1.GÜN
- Sabah: 1 bardak yulaf ezmesi + 1 bardak yağsız süt + 1 bardak yaban mersini + 1 avuç çiğ badem + 1 fincan kahve
- Öğle: Sandviç (2 dilim tam buğday ekmeği + 60 g hindi göğüs + 30 g az yağlı peynir + 2 dilim domates + 2 yaprak marul/kıvırcık) + 1 armut + 1 bardak yağsız yoğurt/ayran
- Ara: 1 avuç karışık çiğ kuruyemiş (fındıkgiller, yağlı tohumlar, kuru üzüm vb. içeren) + 1 muz
- Akşam: 90 g ızgara/haşlanmış/fırında somon + 2/3 bardak esmer pirinç (1 çay kaşığı zeytinyağı ilaveli) + ½ bardak pişmiş brokoli + ½ bardak pişmiş havuç + 1 bardak karışık salata (1 tatlı kaşığı zeytinyağı ve sirke) + 1 ufak tam buğday/tohumlu-çekirdekli roll ekmek + 1 bardak çay
2.GÜN
- Sabah: 1 bardak pişmiş yulaf ezmesi + 1 yemek kaşığı öğütülmüş keten tohumu + 1 bardak yaban mersini + 2 adet çırpılmış yumurta beyazı (1 çay kaşığı kanola/zeytinyağı) + 2 yemek kaşığı domates sosu (ince doğranmış domates, biber, limon suyu, maydanoz, tuz/karabiber vb.) + 1 bardak kahve (1 bardak yağsız sütle)
- Öğle: Sandviç (2 dilim tam buğday/tohumlu-çekirdekli ekmek + 2 yemek kaşığı tuzsuz/şekersiz yer fıstığı ezmesi + 1 ufak muz + 180 g yağsız yoğurt + 1 bardak dilimlenmiş kırmızı kapya biber + 2 yemek kaşığı humus
- Ara: 1 dilim az yağlı mozarella peyniri + 1 orta boy elma
- Akşam: Sebze sotesi (1/2 bardak mantar veya mercimek vb. haşlanmış bir bakliyat + 1 bardak esmer pirinç + ½ bardak pişmiş brokoli + ½ bardak pişmiş havuç + ½ bardak pişmiş taze fasulye + 1 çay kaşığı aspir yağı) + 180 g yağsız yoğurt
Şunlara da göz atın;
- Kolesterol diyeti nasıl yapılır?
- Kolesterolü düşüren besinler nelerdir?
- Guatr hastaları nasıl beslenmeli?
- Tiroid hastaları için beslenme önerileri
- Koah hastaları nasıl beslenmeli?