Gıda Zehirlenmesine Yol Açan Besinler Nelerdir?

Lezzet açısından hoşumuza gittiğini düşünsek bile hatta yerken tat alsak bile, bazı gıdaları bir arada tüketmemek gerekiyor. Bu tür yiyecek birleşimleri anlık ve/veya uzun vadede sağlığa zarar verebiliyor. Bazılarını birlikte tüketmek anlık ciddi sindirim sorunları yarattığı gibi gıda zehirlenmesi gibi riskli durumlara sebep olabiliyor. Bazıları ize uzun vadede vücut sağlığı için risk oluşturabiliyor. Örneğin; Bal hiçbir şekilde pişmiş olarak tüketilmemeli, bu haliyle yiyeceklerin yanında da tüketilmemelidir.

1. Turp çeşitleri, muz, kuru üzüm, süt ile birlikte tüketilmemelidir. Patates ve domates gibi besinler, kavun, salatalık, süt ürünleriyle tüketilmemelidir. Süt, muz, kiraz ve vişne, kavun ve karpuz, ekşi meyveler, mayalı ekmekler, balık, et, yoğurtla birlikte tüketilmemelidir.
2. Kavun ve karpuz tek başına tüketilmesi gereken meyvelerdir. Özellikle de süt ürünleri, yumurta, kızarmış yiyecekler, tahıllar ve nişastalar bu meyveler ile birlikte tüketilmemelidir. Yumurta, meyveler, özellikle de kavun, baklagiller, peynir, balık, süt, et, yoğurt ile birlikte tüketilmemelidir.

Birlikte tüketilmesini önermediğimiz besinlerle ilgili biraz daha detay vermemiz gerekirse;

1. Yoğurt ve turp, Asit maddeler başka asit maddeler ile aynı ortamda bulunduklarında zehirlenme etkisi ortaya çıkabiliyor. Turp asitli ve gazlı maddeler içeren bir besin. Dolayısıyla yoğurt ile birlikte tüketildiğinde midede yanma gibi problemler ortaya çıkıyor.
2. Erik ve şeftalinin asit oranı oldukça fazladır. Bu meyveler mide asidini arttırabilir. Uzmanlar bu meyvelerin birlikte tüketilmesini önermez. Bunun yanı sıra her iki meyve de alerjik reaksiyona neden olabilir.
3. Süt ve tavuk besin değeri açısından aynı maddeleri içeren yiyeceklerdir. Bu yüzden ikisini bir arada tüketmek vücutta aşırı protein ve kalsiyum birikmesine neden olur. Bunun yanı sıra sütün içeriğinde bulunan laktik asit tavuğun midede ekşimesine sebep olur.

Gıda Zehirlenmesi Nedir?

Gıda zehirlenmesi, çeşitli organizmalar veya toksinler ile kontamine olmuş gıdaların yenilmesi ve sindirim sistemine girmesinden kaynaklanan duruma verilen addır. Gıdaların hazırlanması sürecindeki yetiştirilmeleri, hasat edilmeleri, işlenmeleri, depolanmaları, nakliyeleri veya hazırlamaları gibi herhangi bir noktada kontaminasyon gerçekleşebilir. Besin zehirlenmelerine en sık sebep olan neden ise bakteriyel toksinlerdir. Özellikle bazı gıdalar bu yönden tehlikelidir ve bu gıdalar tüketildikten sonra birtakım bakteriler vücutta toksin salgılayarak zehirlemeye yol açar.

Gıda Zehirlenmesine Yol Açan Besinler

1. Kümes Hayvanları: Tavuk, ördek, hindi gibi çiğ ve az pişmiş hayvanların etleri gıda zehirlenmesi açısından tehlikelidir. Bu durum kanatlı hayvanların bağırsaklarında ve tüylerinde yaygın olarak bulunan salmonella adlı bakteri türünden kaynaklanır. Bu nedenle zehirlenme riskini azaltmak için etin iyice pişirilmesi gerekir.
2. Sebzeler ve Yapraklı Yeşillikler: Sebzeler ve yapraklı yeşillikler iyi yıkanmadan çiğ yenildiğinde bir gıda zehirlenmesi kaynağıdır. Zehirlenme riskini azaltmak için yemeden önce sebze ve yeşilliklerin karbonatlı suda bekletilip iyice yıkanması gerekir.
3. Balık Ve Kabuklu Deniz Ürünleri: Doğru ısıda depolanmayan balıklar, balıklardaki bakteriler tarafından üretilen bir toksin olan histamin ile kontamine olurlar. Histamin normal pişirmede ısısıyla ortadan kaldırılmadığı için scombroid zehirlenmesi olarak bilinen bir tür gıda zehirlenmesine neden olur. Bu nedenle bilinen güvenli yerlerden denetlenmiş ürünlerin satın alınması en önemli husustur.
4. Şarküteri ürünleri: Jambon, pastırma, salam ve sosis gibi şarküteri ürünleri gıda zehirlenmesi kaynağı olabilir. Bu ürünler işleme ve imalat sırasında listeria ve staphylococcus gibi zararlı bakteriler birkaç aşamada kontamine olabilirler. Ancak doğru bir şekilde pişirilip saklanmadığında tüm etlerin gıda zehirlenmesi riski taşıdığını da unutmamak gerekir.
5. Yumurta: İnanılmaz derece besleyici olan yumurta, çiğ veya az pişmiş tüketildiğinde kolayca zehirleyebilir. Bunun nedeni yumurtanın hem kabuğunu hem de içini kontamine edecek salmonella bakterileri taşımaktadır. Bu yüzden çatlamış, kirli kabuklu ve tarihi geçmiş yumurtaların kesinlikle tüketilmemesi gerekir.

Gıda Zehirlenmesine İyi Gelen Besinler

1. Muz: Potasyumdan zengin olan muz gıda zehirlenmesi sonucu ortaya çıkan bulantı, kusma, ishal gibi belirtilerin azaltılmasına yardımcı olur.
2. Yoğurt: Antibakteriyel özelliği olan yoğurt aynı zamanda içerdiği probiyotikler sayesinde gıda zehirlenmesine sebep olan bakterilerle savaşır. Çemen tohumu ise karın ağrılarına iyi gelir
3. Bal: Antibakteriyel özelliği olan bir diğer besin bal da gıda zehirlenmesi sonrası mideyi rahatlatmak için kullanılabilir. Gıda zehirlenme sorunlarında çare olabilecek bal günde 3 kez birer çay kaşığı olarak da tüketilebilir.
4. Sarımsak: Antifungal ,antibakteriyel ve antiviral etkileriyle gıda zehirlenmesine yol açan bakterilerle savaşır.
5. Limon: Tam bir C vitamini kaynağıdır. Limonda bulunan asit, gıda zehirlenmesine sebep olan bakterilerin ölmesine yardımcı olduğu için 1 yemek kaşığı limon suyuna bir yarım çay kaşığı şeker eklenip günde 2-3 kez içilebilir.
6. Zencefil: Gıda zehirlenmesi sonrası ortaya çıkan mide/karın ağrıları, kusma, mide bulantısı, ishalin geçmesinde de kullanılabilir. Günde 1 bardak zencefil çayı içmek şikayetlerin hafiflemesini sağlayacaktır.

Yazar:

Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Dyt. Deniz Pirçek

instagram.com/dyt.denizpircek

Şunlara da göz atın;

1. Su zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
2. Ispanak zehirlenmesi nasıl anlaşılır?
3. Bozuk yoğurt zehirler mi?
4. Bozuk salça nasıl anlaşılır?
5. Bozuk mantar nasıl anlaşılır?