Yemeklerin vazgeçilmezi olan baharatlar, aroma verici özellikleri ile dünya mutfaklarının birçoğunda kullanılır. Et, tavuk, balık ve sebze yemeklerinin yanı sıra hamur işi ve tatlı yapımında da kullanılan baharatlar, genellikle kurutulup öğütülmüş bir şekilde sofralarımızda yer alır. Türk mutfağında en çok kullanılan baharatlar, karabiber, nane, kekik, sumak ve pul biberdir. İşte, baharatların ana vatanı ve Türkiye'de yetiştikleri bölgeler:
En çok Gaziantep ve Islahiye'de üretilen pul biber, önce kurutulur, ardından taş değirmenlerde öğütülür. Ülkemizde pul biber tüketimi, yıllık ortalama 10.000 tonu geçmektedir.
Konya ve Polatlı'da yetişen kimyon, özellikle köfte yapımında kullanılır. Konya'da üretilen kimyon sarımtırak, Polatlı'da üretilen ise hafif esmer renklidir.
Nane gibi aromatik bir bitki olan kekik, güneşli iklimleri sever ve ana vatanının Akdeniz olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde en çok Toros Dağları'nda yetiştirilir.
Ana vatanı Akdeniz olan nane, Anadolu ve Mısır'da üretilir. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde yetiştirilebilir. 25-30 farklı türü vardır.
Sudan, Hindistan ve Çin'de yetiştirilen susam, sıcağı seven bir bitkidir. Ülkemizde en çok Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu'da yetiştirilir.
Akdeniz ülkelerinde ve İran'da eski çağlardan beri yetiştirilen safran, kurutularak elde edilir. Ülkemizde sadece Safranbolu'da üretimi yapılmaktadır.
Ana vatanı Asya olarak bilinen kişniş, Uzakdoğu mutfağında yaygın olarak kullanılır. Ülkemizde Denizli, Mardin, Gaziantep, Burdur, Konya, Eskişehir, Niğde ve Ankara'da yetiştiriciliği yapılır.
Tropikal ülkelerde yetiştirilen vanilya, dünyada en çok Meksika, Java, Madagaskar, Antiller ve Meksika'da yetiştirilir.
Sıcak iklimleri seven karabiberin kökeni, Hint Yarımadası'na dayanır. Ülkemizde ise Antalya ve Akdeniz bölgesinin belirli yerlerinde yetiştirilir. Genelde yurt dışından ithal edilir.
Sıcak bölgeleri seven zencefil, Japonya, Çin, Hindistan ve Endonezya'da yetiştirilir. Ülkemizde ise Antalya'da yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Türk ve Arap mutfağında yaygın bir kullanıma sahip olan sumak, sakızağacıgiller familyasına aittir. Meyveler kurutulup öğütülür. Ülkemizde, Doğu Anadolu dışındaki her yerde yetiştirilir.
Nepal, Malezya ve Hindistan gibi sıcak iklimlerde yetiştirilen kakule, vanilya ve safrandan sonra en pahalı baharatlardan biridir. Ülkemizde yetiştirilmemektedir.
Ana vatanı Güney Asya olan zerdeçal, Çin, Hindistan ve Bangladeş'te eski yıllardan beri yaygın olarak yetiştiriliyor. Ülkemizde ise Akdeniz bölgesi zerdeçal yetiştiriciliği için en uygun yerdir.
Hint cevizi olarak bilinen muskat, Asya ve Amerika'nın tropikal bölgelerinde yetişir. Ana vatanı Endonezya'dır.
Meksika ve Jamaika'dan yayıldığı düşünülen yenibahar, ABD'nin sıcak bölgelerinde de yetiştirilir. Jamaika biber olarak da bilinir.
Ana vatanı Güney Asya olan tarçın, aromatik kokusuyla çok sevilen baharatlardan biridir. Ülkemizde, botanik bahçelerde tarçın yetiştiriciliği yapılır.
Biberiye üretimi Akdeniz ülkelerinde ve Kuzey Afrika'da yapılıyor. Ülkemizde ise Mersin ve Adana başta olmak üzere genelde Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir.
Ana vatanı Asya olan karanfil, kurutulduktan sonra sofralardaki yerini alır. Ülkemizde en çok Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde yetişir. Özellikle Antalya ve Mersin, karanfil yetiştiriciliği için uygundur.
Şunlara da göz atın;