Patates, haşlama, buharda pişirme, kızartma, fırınlama veya kavurma gibi çeşitli pişirme yöntemleriyle hazırlanabilen ve çeşitli yemeklerde kullanılabilen bir kök sebzedir. Patates, lezzeti ve ulaşılabilirliği sayesinde sıklıkla tercih edilse de patatesin nişasta içeriği ve genellikle sağlıksız kızarmış ve işlenmiş gıdalarla ilişkilendirilmesi patatesin tüketimi konusunda çekincelere yol açmıştır.
Patates, temel olarak karbonhidrattan oluşur ve orta düzeyde protein ve lif içerir, neredeyse hiç yağ içermez. Patates C vitamini, B6 vitamini, potasyum ve manganez için iyi bir kaynaktır. 1 orta boy (120 g) kabuklu pişmiş patates 104 kkal, 24 g karbonhidrat, 2,2 g protein, 0,1 g yağ ve 2,1 g lif içerir.
Patatesleri hazırlama şekli besin içeriğini etkiler. Patatesin lif ve mineral içeriğinin önemli bir kısmı kabuk kısmında bulunur, patatesin kabuğunun soyulması lif ve mineral içeriğini azaltır. Ayrıca patatesi kızartmak, fırınlama veya haşlama gibi diğer pişirme yöntemlerine kıyasla yağ ve kalori içeriğini ciddi şekilde artırır.
Patates, ince bağırsakta sindirilmeyen bir nişasta türü olan dirençli nişasta için iyi bir kaynaktır. Dirençli nişasta, özellikle kan şekeri kontrolü ve insülin duyarlılığı açısından birçok sağlık yararı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca dirençli nişasta, gıda alımını azaltmak, besin emilimini artırmak ve sindirim sağlığını iyileştirmek gibi faydalı etkilere de sahiptir. Haşlanmış patatesi bir gece buzdolabında beklettikten sonra tüketmek dirençli nişasta miktarını artırır.
Patates kızartması ve cips gibi belirli işlenmiş patates ürünleri, haşlanmış, buharda pişirilmiş veya fırınlanmış patateslerden daha fazla kalori ve yağ içerir. Besin kaynağı ne olursa olsun aşırı kalori ve yağ alımı kilo artışına neden olabilir. Bununla birlikte, ölçülü miktarda tüketildiğinde ve kızartma hariç diğer pişirme yöntemleri kullanıldığında patates kilo verme sürecine dahil edilebilir.
Glisemik indeks değeri 70'in üzerinde olan gıdalar yüksek glisemik indeksli olarak kabul edilir, bu da kan şekerini daha hızlı yükselttikleri anlamına gelir. Patates genellikle glisemik indekste üst sıralarda yer alır, ancak glisemik indeks yerine besinlerin porsiyon boyutunu da hesaba katan glisemik yükü kullanmak daha mantıklıdır. Şeker hastaları, patatesi küçük porsiyonlarda yiyerek glisemik yükü azaltabilir ve kan şekeri kontrollerini sağlayabilirler. Bununla birlikte, patatesi soğuduktan sonra tüketmek ve uzun süre pişirmemek de dirençli nişasta miktarı üzerindeki etkisiyle kan şekeri kontrolünü kolaylaştırır.
Yazar:
Dyt. Canse Özcan
Şunlara da göz atın;