Tatlı patates kızartması, patates kızartmasından daha sağlıklı olduğu konusunda bir üne sahiptir, ancak bunların sizin için gerçekten daha iyi olup olmadığını merak edebilirsiniz. Sonuçta, her iki tür de genellikle derin yağda kızartılır ve büyük porsiyonlarda servis edilir. Bu yazıda, tatlı patates ve patates kızartmasının besin değerlerinin yanı sıra sağlık üzerindeki potansiyel etkilerini de gözden geçirmektedir.

Beslenme Karşılaştırması

Ayrıntılı beslenme bilgisi en kolay mağazadan satın alınan dondurulmuş kızartmalar için mevcuttur. Aşağıdaki besin karşılaştırması, dondurucudan olduğu gibi pişirilebilen 85 gramlık bir porsiyon veya 10-12 parça dondurulmuş patates kızartması içindir:

*Yağ ve sodyum içeriği, her iki kızartma türünün farklı markaları arasında farklılık gösterebilir.

Tatlı patates kızartması kalori ve karbonhidrat bakımından biraz daha yüksektir ancak aynı zamanda patates kızartmasından daha yoğun besin içerir. En büyük besin farkı, patates kızartmasında A vitamini bulunmaması, tatlı patates kızartmasında ise bu besin maddesinin yüksek olmasıdır. A vitamini görme ve bağışıklık sisteminiz için önemlidir.

Servis Boyutu ve Pişirme Yöntemleri Önemlidir

Önceki bölümdeki tablo 85 gram pişmiş patates kızartması porsiyonunun 125 kaloriye sahip olduğunu gösterirken, aynı porsiyon pişmiş tatlı patates kızartmasının 150 kalorisi vardır. Bunun aksine, restoranlardaki kızartmalar genellikle derin yağda kızartılır; bu da kalori içeriğini neredeyse iki katına çıkarır. Derin yağda kızartılmış fast food kızartmasının farklı boyut siparişlerindeki ortalama kalori, yağ ve karbonhidratların karşılaştırması aşağıda verilmiştir: Küçük (70 gram) Orta  (120 gram) Büyük (155 gram)

Her türden fast food kızartmasının büyük bir porsiyonu, bazı insanların bütün bir öğünde ihtiyaç duyduğu kadar kaloriye sahiptir. Ek olarak, ister patates kızartması ister tatlı patates kızartması olsun, küçük bir porsiyon yerine büyük bir porsiyon seçerseniz karbonhidrat ve yağ içeriği yaklaşık iki katına çıkar.

Kızartmayla İlgili Endişeler

Geçtiğimiz birkaç on yılda haber manşetlerine çıkan iki konu, patates kızartmasındaki trans yağ ve akrilamiddir.

Trans Yağ Hala Sorun mu?

Kızartmalarda ve diğer işlenmiş gıdalardaki trans yağ, 1990'larda büyük bir endişe kaynağı haline geldi, çünkü çalışmalar bunu artan kalp hastalığı riskiyle ilişkilendirdi. PAatates kızartmasının içindekiler listesinde artık "kısmen hidrojenlenmiş yağ" görmemeniz veya beslenme bilgilerinde herhangi bir trans yağ listelememeniz gerekir.

Bununla birlikte, yine de derin yağda kızartılmış yiyecek alımınızı sınırlamak muhtemelen akıllıca olacaktır, çünkü iki çalışma, yağın fritözde tekrar tekrar kullanıldığında küçük miktarlarda trans yağın oluşabileceğini öne sürüyor.

Her İki Patates Kızartmasında da Akrilamid Formları

Akrilamid, 2002 yılında patates kızartması da dahil olmak üzere pişmiş, nişastalı gıdalarda keşfedilen potansiyel olarak zararlı bir bileşiktir. Aslında patates kızartması akrilamidin başlıca besin kaynaklarından biridir. Nişastalı gıdalar kızartıldığında ve daha az ölçüde de fırınlandığında veya kızartıldığında asparajin amino asidi ile belirli şekerler arasındaki reaksiyonla oluşur.

Patates kızartmasındaki akrilamid seviyeleri üzerine yapılan çoğu çalışmada patates kızartması test edilmiş olsa da, bu bileşik aynı zamanda tatlı patates kızartmasında da oluşur ve patates kızartmasını kahverengi yapan şeydir.

Akrilamid insanlarda “muhtemelen kanserojen” olarak sınıflandırılıyor. Ancak bu, yüksek dozda bileşik verilen hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalara dayanmaktadır. İnsan gözlemsel çalışmalarının gözden geçirilmesi, tipik akrilamid alımlarının kanserin en yaygın nedenleriyle ilişkili olma ihtimalinin düşük olduğunu, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Ek olarak, gıda tedarikçileri akrilamid düzeylerini azaltmak için patates kızartmalarına belirli katkı maddeleri eklemek gibi çeşitli stratejiler kullanabilir, ancak bu kanunen zorunlu değildir. Sıfırdan patates kızartması yapıyorsanız, patatesleri soğutmaktan kaçınarak, kızartmak yerine fırınlayarak, patates dilimlerini pişirmeden önce 15-30 dakika suda bekleterek ve kahverengiye değil altın rengine gelene kadar ısıtarak akrilamid oluşumunu azaltabilirsiniz.

Düzenli Tüketim Hastalık Riskini Artırabilir

Patates kızartması, daha yüksek tüketimin obezite, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon riskinizi artırabileceğini öne süren yeni çalışmalar nedeniyle giderek daha fazla inceleme altına alındı.

Obezite

Gözlemsel çalışmalarda, daha fazla patates kızartması alımı, artan kilo alma ve obezite riskiyle bağlantılıdır. Bir çalışma, günlük ek patates kızartması porsiyonunun dört yıllık bir süre 1,5 kg kilo alımıyla ilişkilendirildiğini gösterdi. Çalışmalar ayrıca haftada en az bir veya iki kez patates kızartması yemenin yetişkinlerde ve çocuklarda gıda bağımlılığı riskini iki katına çıkarabileceğini öne sürüyor. Bu gözlemsel çalışmalar, patates kızartmasının kilo alımına veya gıda bağımlılığına gerçekten katkıda bulunduğunu kanıtlamıyor, ancak alımını sınırlamanın akıllıca olabileceğini öne sürüyorlar.

Tip 2 diyabet

Patates kızartması ve tatlı patates kızartması, kan şekerinizi yükselten karbonhidrat açısından zengindir. Bir gıdanın kan şekeri üzerindeki potansiyel etkisinin bir ölçüsü olan glisemik indeks (GI), 100 puanlık bir ölçekte kızarmış tatlı patates için 76 ve kızarmış beyaz patates için 70'tir.

Bunlar orta derecede yüksek değerlerdir ve her iki patates kızartmasının da kan şekerinizi benzer şekilde yükseltebileceğini düşündürmektedir. Gözlemsel bir çalışmada, haftada 3 veya daha fazla porsiyon patates kızartması yediğini bildiren kişilerde, vücut ağırlığına bakılmaksızın %19 daha yüksek tip 2 diyabet riski vardı. Ek olarak, sekiz çalışmanın gözden geçirilmesi, patates kızartması tüketimindeki her günlük 150 gramlık artışı %66 daha yüksek tip 2 diyabet riskiyle ilişkilendirdi. Bu çalışmalar patates kızartmasının diyabet riskini artırdığını kanıtlamasa da kan şekerinizi düşürmeye çalışıyorsanız her iki türü de azaltmak akıllıca olabilir.

Kalp Hastalığı

Bazı gözlemsel çalışmalar, kızarmış gıdaların daha fazla tüketilmesinin kalp hastalığı riskini artırabileceğini öne sürüyor; ancak çalışmalar, patates kızartmasının suçlu olduğunu belirleyemedi. Yine de sık sık patates kızartması yerseniz obezite ve yüksek tansiyon gibi kalp hastalığı risk faktörlerini geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir.

Büyük bir gözlemsel çalışmada, haftada 4 veya daha fazla porsiyon patates kızartması yiyen kişilerde, ayda bir porsiyondan az yiyen kişilere kıyasla yüksek tansiyon riski %17 daha yüksekti. Bu bulguların ardındaki nedenler belirsizdir ancak yüksek tansiyon riskini artırabilen kilo alımıyla ilişkili olabilir.

Hangi Türü Seçmelisiniz?

En iyi seçimi yapabilmek için, tatlı patates ile patates kızartmasının aynı miktarlarda yenildiğinde sağlık üzerindeki etkilerini doğrudan karşılaştıran çalışmaların yapılması ideal olacaktır. Ancak bu tür çalışmalar mevcut değildir.

Yine de pek çok insanın diyetleri A vitamini için Referans Günlük Alım Miktarını karşılamakta yetersiz kalıyor. Tatlı patates kızartması A vitamini alımınızı artırırken patates kızartması bu vitaminden yoksundur. Ayrıca, bilinenlere dayanarak iki tür patates kızartmasını karşılaştırabilirsiniz:

Bu karşılaştırmaya göre tatlı patates kızartması daha iyi bir seçim olabilir. Yine de düzenli olarak aşırı miktarda derin yağda kızartılmış tatlı patates kızartması yememelisiniz. Tatlı patates kızartmasının sağlık risklerine ilişkin araştırma ve kanıt eksikliğinin, insanların patates kızartması kadar tatlı patates kızartması yememesinden kaynaklanması mümkündür.

Şunlara da göz atın;

1. Tatlı patates ile patates arasındaki farklar nelerdir?
2. Patates kızartması piştikten sonra nasıl çıtır tutulur?
3. Ekstra çıtır patates kızartması nasıl yapılır?
4. Patatesleri hava fritözünde kızartırken yapılan hatalar