Bebeğinizi katı gıdalara başlatma kılavuzu: Bebekler için örnek tarifler

Ebeveyn olarak yeni yeni ek gıdalara geçen bebeğiniz için en doğru beslenme biçimini oluşturmak istiyorsunuz. Neler yedirmelisiniz? Hangi unsurlara dikkat etmelisiniz? Sizi neler bekliyor? Aklınızda birçok soru oluşması normal… Altınbaş Üniversitesi Gastronomi Bölümü Öğr. Gör. Merve İşeri’den bebeğinizi katı gıdalara başlatırken merak edilen sorulara yanıt var… İşte İşeri’nin önerileri: 

Bebeğiniz katı gıdalara geçtiğinde birçok doktor beslenme programı vermektedir. Elbette çocuğunuzu en iyi tanıyan kişi doktorunuzdur ve bu sebeple önerilerini dinlemeniz gerekir. Ancak bu beslenme programı içerisinde ürün seçimi, tarif geliştirme gibi konularda farklı kaynaklara danışmak istiyor olabilirsiniz.   

Bebekler ilk katı gıdaya geçtiklerinde sindirim sistemlerinde büyük bir değişim meydana gelmeye başlar. Anne sütü veya anne sütüne yakın bir mama ile tek tip sıvı gıdayı sindirmeye çalışan vücut farklı bileşenlere sahip yepyeni gıdalar ile tanışmaya başlar. Bebeğiniz ilk kez denediği gıdaları reddedebileceği gibi, kabızlık ve gıda alerjisi gibi ufak sıkıntılar da yaşayabileceğinizi kabul edip motivasyonunuzu kaybetmemelisiniz. 

Bebek Beslenmesinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Bebeğinizin en çok ihtiyacı olan şey dengeli bir beslenme biçimi olup, mevsimsel ve taze gıdaları tüketmesidir. Bu sebeple, sebze, meyve alışverişlerinde mevsimsel ürünleri tanımanız ve bu ürünleri tercih etmeniz önemlidir. Meyve ve sebzelerin birçoğu kabuklu tüketildiği zaman besin değerleri çok daha yüksek olmaktadır. Ancak, günümüzde pestisit kalıntıları gibi kaygılar bu faydanın önüne geçmektedir. İyi tarım uygulamaları ile organik tarım ürünlerini tercih ettiğiniz takdirde bu kaygılardan kurtulmanız mümkündür. 

3 Gün Kuralı Nedir?

Beslenmeye başlarken birden fazla metot önerisi yapılmaktadır. Bunlardan biri “3 gün” kuralıdır. 3 gün boyunca bebeğe aynı gıdayı vererek hem gıdayı öğrenmesini sağlamak, hem de alerji tespiti yapmak için bu faydalı bir metottur. Türk kültüründe ise genellikle tüm sebzeleri karıştırarak bol vitaminli sebze çorbası ve karışık meyve püreleri yapmak yaygındır. Bu, bir yandan güzel bir metot olarak görünse de, çocuğun damak tadı gelişiminin gerilemesine yol açabilir, sevdiği ve sevmediği gıdalar ile alerjiye sebep olan gıdaların tespitini güçleştirir. İki uç noktanın ortasında bir yöntem denenmesi de mümkündür. Bebeği gıda ile tanıştırdıktan hemen sonra, içerisinde özellikle antibiyotik özellikleri kuvvetli olan soğan, sarımsak gibi sebzeler ile başlayarak tarif zenginleştirilebilir. 

Önce Püre Besinler!

Sütten katı gıdaya geçiş sürecinde bebek, önce püre besinler ile gıdalara alıştırılmaktadır. Henüz dişlerini kullanmayı bilmeyen, damağını besinleri ezmek için kullanmayan bebeğin püre besinleri tüketmesi kabızlığı azaltır ve besinlerin içindeki vitamin ve minerallerin sindirilmesine yardımcı olur. Fakat, bebekler çok kısa sürede damakları ile besinleri ezmeyi öğrenme becerisine sahiptir. Bu sebeple bebeğinizin besinlerle ilk tanışmasından hemen sonra yemeklerine mutlaka pütür ekleyin. Bunun için, ister sebze ve meyveleri çatalla ezerek lifli yapısını korumasını sağlayabilir. İsterseniz de sıvı gıdalara irmik, bulgur, karabuğday gibi damakla kolay ezilebilecek malzemeler ekleyebilirsiniz.  

Bebekler Yeni Beslenme Düzenine Ne Kadar Sürede Alışır?

Bebeğin bu yeni beslenme düzenine hem fiziksel hem de mental olarak alışması ortalama 1-1.5 ay sürmektedir. Önce 1 öğün ile başlayıp hafta hafta artırılan katı gıda öğünlerinde eş zamanlı pütürleri artırarak ve parçaları büyüterek bebeğinizin kendi kendine beslenebilmesine olanak sağlayın. Büyük parçalı yemekleri kendi başına yiyebilen bebeğin motor becerileri gelişir ve daha bilinçli bir tüketim yaptığı için bilişsel gelişimi desteklenir. 

Masaya Birlikte Oturun!

Büyüme sürecinde bebekler ve hatta çocuklar, diğer aile bireyleri ile paylaşım içerisinde olmaktan ve dahil olma fikrinden çok hoşlanırlar. Buna masada birlikte yemek yemek de dahildir. Bebeğinizin, sizin öğünlerinize denk gelen öğünlerini masada birlikte tüketin, hatta mümkün ise kendinize hazırladığınız ürünler ile aynı veya benzer ürünler ile yemekler hazırlayın. Siz köfte yerken, kendi tabağında da bebek köftesi, yani neredeyse aynı ürünü gören bebek, sizinle bu paylaşımı yaşamaktan zevk aldığı için yemeği reddetme ihtimali düşer. Sonuç olarak; bebeğiniz sizinle hem aynı sofrayı paylaştığı için mutlu olur ve hem de yeni lezzetlere daha açık olur. 

Balığa Daha Fazla Yer Açın

Sofranızda yeni üyenize yer açtığınızda bir süre bebeğinize ayrı, kendinize ayrı yemek yapmak zorlayıcı olabilmektedir. Bunun için, hızlıca katı ve parçalı gıdalara alıştırdığınız bebeğinizi yemeklerinize de ortak edebilmek için bir süre ufak bir fedakârlık yapabilir ve yemeklerinizi onun da damak tadına uygun hale getirerek hazırlayabilirsiniz. Örneğin, bebekler kimyon, nane, zerdeçal, tarçın gibi baharatları az miktarda tüketebilirler. Yemeklerinizi hazırlarken acı baharatlardan kaçınarak küçük küçük çeşnilendirebilir, tuzunu sonradan kendinize ilave edebilir ve mevsimsel ürünler ile taze yemekler pişirebilirsiniz. Alerjisi olmayan bir bebek katı gıdaları parçalı tüketebildiği andan itibaren balık gibi sindirimi kolay ve gelişimine büyük katkı sağlayan gıdaları tüketebilmektedir. Evinizde balığa daha fazla yer açarak hem bebeğinizin beyin gelişimini destekleyebilir hem de ortak bir menü oluşturabilirsiniz. 

Bebekler Neler Yemeli, Neler Yememeli?

Bebekler ne yemeli sorusunun yanıtını vermek çok güçtür. Bir çok faydalı besin bulunmaktadır. Yememeleri gereken besinleri tanımlamak çok daha kolaydır. Mevsiminde olmayan, kaynağı belli olmayan ve güvenilir olmayan sebze meyveleri tüketmemelidirler. Benzer şekilde, paketli gıdalardan uzak durulması oldukça önemlidir. Bazı ebeveynlerde şu şekilde bir yanılgı olabiliyor: Biz yedik de ne oldu? O kısmını bilmeniz çok mümkün değil, çünkü beslenme kaynaklı sorunlar yalnızca gıda zehirlenmesi gibi anlık ortaya çıkan sorunlar değildir.  

Hangi Besinler Daha Sağlıklı?

Uzun vadede vücudunuza zarar vererek çeşitli hastalıkların tetiklenmesine neden olabilir. Bu sebeple, karma ürünler yerine sizin kendi hazırladığınız ve malzemeleri özenle seçtiğiniz ürünleri tüketmeleri çok daha sağlıklı olacaktır. Özellikle ilk senelerinde bebeklerin sakatat, şarküteri ürünleri, rafine şeker ve tuzdan uzak durmaları gerekir. Beraberinde, nikotin açısından zengin patlıcan ve bakla 1 sene boyunca tüketilmemesi gereken gıdalar arasında iken, bebekler 1 yaşına gelinceye kadar baldan uzak durmalıdır. Balın içerisinde bulunabilen Clostridium botulinum bakterisi tarafından üretilen toksinler bebeğin sindirim sistemi tarafından atılamazlar ve ölümcül risk oluşturabilirler.  

Minik gurmenizi yetiştirirken besin çeşitliliği çok önemlidir. Farklı kokular, farklı renkler ve farklı dokuları mutlaka beslenmesine dahil edin. Örneğin; gıdaları renklerine göre tasniflediğinizde her renkten yedirdiğinize emin olun. Böylelikle, farklı vitamin, mineral ve antioksidanları tüketmiş olacaktır. Aynı zamanda koku ve doku çeşitliliği bebeğinizin damak tadının gelişiminde önemli rol oynayacaktır. En önemlisi, birlikte aynı yemeği paylaşmaktan keyif alın. Aksi takdirde, hem bebeğiniz hem de sizin için yemek saatleri kâbusa dönüşebilir. Hareket ve seyahat kısıtını da beraberinde artabilir. 

Bebekler İçin Menü Önerileri

Taze soğanlı, Cevizli Bebek Omleti 

1.  1 yumurta sarısı
2. 1 çay kaşığı has doğum sıkım zeytinyağı
3. 1 tutam kimyon
4. 1 minik küp ev yapımı taze peynir*
5. 1/2 dal körpe taze soğan
6. 1/2 ceviz 

Yapılışı: Küçük bir sos tenceresine bir miktar su koyup kaynatın ve altını kısın. Peyniri ezin, taze soğanı incecik dilimleyin. Cevizi havanda dövün. Isıya dayanıklı bir kaseye tüm malzemeleri ekleyin. Kaseyi tencerenin üzerine koyun ve benmari usulü kıvam alıncaya dek, püre kıvamına gelene kadar  karıştırarak pişirin ve ocaktan alın. 

Taze Peynirli Cacık 

1. 1 küçük küp ev yapımı taze peynir*
2. 3 yemek kaşığı ev yapımı yoğurt (süzülmüş)
3. 1/4 küçük rendelenmiş salatalık 
4. 1/4 çay kaşığı kuru nane
5. 1 çay kaşığı zeytinyağı
6. 1 çay kaşığı elma sirkesi  

Yapılışı: Peyniri iyice ezin ve yoğurt ile karıştırın. İçerisine tüm malzemeleri ekleyin ve karıştırın. 

Bezelye püresi yatağında somon  

1. İlikli kemik suyu
2. 1 avuç bezelye
3. 80 g fileto somon (derisi ayrılmış)
4. 1/4 çay kaşığı kimyon
5. 1/4 çay kaşığı zerdeçal
6. 1/4 portakal
7. Portakal kabuğu
8. 1 tatlı kaşığı pekmez
9. 1 yemek kaşığı zeytinyağı 

Yapılışı: Bezelyeleri 1/2 bardak ilikli kemik suyu ve su karışımında ağır ateşte haşlayın. Haşlanan bezelyeleri püre aleti yardımı ile iyice ezerek püre haline getirin. Somon filetosunu küpler halinde kesin. Baharatlar, pekmez ve portakal suyu ile marine edin. 180°C ısıttığınız fırında 20 dakika pişirin. Bezelye püresini servis kabına koyun. Üzerine somon parçalarını ekleyin. Küçük bebekler için çatalla ezerek, dişleri çıkmış bebekler için küçük parçalar halinde püre ile yedirin. 

Yulaflı Meyveli Yoğurt 

1. 1 silme yemek kaşığı yulaf
2. 3 tepeleme yemek kaşığı yoğurt
3. 5 adet böğürtlen
4. 1 tatlı kaşığı keçiboynuzu pekmezi veya hurma özü
5. 1/2 yerli muz
6. 2 tutam tarçın

Yapılışı: Yoğurdun içine yulafı ekleyip karıştırın ve en az 1 saat yulafın şişmesi ve yumuşaması için bekletin. Çatal yardımıyla böğürtlen ve muzu ezin. İçine pekmez ve tarçını ekleyin. Yoğurt ile meyve püresini karıştırın. 

Avokado Soslu Köfte  

1. 1/2 avokado
2. 1 yemek kaşığı limon suyu
3. 1 yemek kaşığı natürel sızma zeytinyağı
4. 1 yemek kaşığı ev yapımı yoğurt
5. 1/2 çay kaşığı kuru fesleğen
6. 100 g kıyma
7. 1/4 kuru soğan
8. 1/2 dilim ekşi maya ekmeği
9. 2 diş sarımsak
10. 3-4 dal maydanoz
11. 2 yemek kaşığı zeytinyağı
12. 1/2 çay kaşığı kimyon
13. 1 domates 

Yapılışı: Avokadoyu çatal yardımı ile ezin. Limon suyu, zeytinyağı ve yoğurt ile karıştırın. Kuru fesleğeni ekleyip karıştırın. Köfte için kuru soğanı iri rendeleyin. Soğanın suyu ile birlikte kıyma ile karıştırın, diğer malzemeleri hazırlarken dinlendirin. Maydanozu ve sarımsağı kıyın, ekmek içini 1 yemek kaşığı su ile iyice ezerek parçalayın. Malzemeleri kıymaya ekleyin, 1 yemek kaşığı zeytinyağı ve kimyon ekleyerek iyice yoğurun. Köfte için harçtan küçük toplar yapın ve elinizle ezerek yassılaştırın. Domatesi rendeleyin. Kalan 1 yemek kaşığı zeytinyağı ve  domates rendesini küçük bir sos tenceresine koyun. Köfteleri içine yerleştirin, 1/2 çay bardağı su ekleyerek kapağı kapalı halde pişirin. Servis için soslu köfteleri tabağa koyun ve avokado sosu ile servis edin. 

Merve İşeri Uzunoğlu

Şunlara da göz atın;

1. Mama tarifleri
2. Bebeğin kilosu ve boyunu etkileyen faktörler
3. 6 ay ve üzeri bebekler için ek gıda tarifleri
4. 0-1 yaş arası bebeklerde beslenme
5. 1-2 yaş arası bebeklerde beslenme