Turpgiller ailesinin önemli bir üyesi olan yaban turpu, eşek turpu ve acırga olarak da bilinir. Köklü bir geçmişi olan yaban turpu, seralarda yetiştirilemediği için pazarlarda sık görülen bir turp çeşidi değildir. En fazla 150 cm'e kadar büyüyebilen yaban turpu, beyaz veya krem renge sahiptir. Anavatanı Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'dır. Yaban turpunun kökü tatsız olmasına karşın kesildiğinde hücrelerden yayılan enzimler bitkide sinigrin adı verilen maddeyi gözü ve sinüsleri yakan hardal yağına dönüştürür. Gazlı bir aromaya sahip olduğu için mide ve bağırsaklarda gaz problemine neden olur. Hemen kullanılmadığı veya sirke ile karıştırılmadığı takdirde ısının etkisiyle kökleri kararır ve tadı buruklaşır. 

Haziran ve Temmuz aylarında çiçek açan yaban turpunun kökü yakıcı bir kokuya sahiptir. Hafif ve nemli toprakları sever. Dağ köyleri ve yüksek arazilerde yetişebilir. Ülkemizde ise en çok Akdeniz Bölgesi'nde yetişir. 

Yaban Turpu Nasıl Yenir?

1. Acımsı bir tada sahip olan yaban turpu, taze olarak fazla tüketilmez. Aromasının ortaya çıkması için kabukları soyulur ve rendelenir. Rendelenen turp, et ve balık yemeklerinde çeşni olarak kullanılır. 
2. Kökleri parçalandıktan sonra kumda saklanabilir. Oksidasyonunu engellemek için, elma sirkesi ile birlikte kullanılmalıdır.
3. Yaban turpu, turşu yapımında da kullanılır. Özellikle lahana ve salatalık turşusuna eklenebilir.
4. Yaban turpu mikserden geçirilip sirkeye eklenir ve buzdolabında bekletilir. 
5. 100 gram rendelenmiş yaban turpuna zencefil, 1 yemek kaşığı tarçın, 3 adet limon suyu ve 2 yemek kaşığı bal eklenerek karıştırılır. Her gün 1 tatlı kaşığı tüketilebilir.

Yaban Turpunun Besin Değerleri

1 yemek kaşığı (15 gram) yaban turpu şunları sağlar;

1. Kalori: 7 kcal
2. Protein: 1 gramdan az
3. Karbonhidrat: 2 gram
4. Yağ: 1 gramdan az
5. Lif: 0,5 gram

Aynı zamanda az miktarda kalsiyum, potasyum, magnezyum, folat ve diğer mikro besinleri de içerir.

Yaban Turpunun Faydaları Nelerdir?

1. Bu kök sebzedeki glukozinolatlar ve izotiyosiyanatlar, kanser hücrelerinin büyümesini engelleyerek ve ölümlerini teşvik ederek kansere karşı koruma sağlayabilir.
2. Sinigrin gibi bazı yaban turpu bileşikleri aynı zamanda antioksidan görevi görebilir.
3. Yaban turpu kökü kesildiğinde açığa çıkan yağ olan alil izotiyosiyanat, güçlü antibakteriyel özelliklere sahip olabilir. Araştırmalar, E. coli, H. pylori ve Salmonella gibi bir dizi tehlikeli bakteriyle savaşabileceğini gösteriyor. Bir test tüpü çalışması, bu izotiyosiyanatların, kronik tırnak enfeksiyonlarına yol açabilecek dört mantar türünün büyümesini önlediğini buldu.
4. Yaban turpu tüketmenin sinüslerinizde, burnunuzda ve boğazınızda yanma hissine neden olduğu bilinmektedir. Bu nedenle sıklıkla soğuk algınlığı ve nefes alma sorunlarını gidermek için kullanılır.
5. İçeriğindeki vitamin ve mineraller sayesinde öksürüğe faydalı olabilir.
6. Yaban turpu macunu eklem ve sırt ağrılarının giderilmesine yardımcı olabilir.
7. Antibiyotik özellikleri sayesinde daha canlı ve dinamik olmasını sağlar. 
8. Bağırsak çeperlerinin korunmasında önemli rol oynar.

Yaban Turpunun Yan Etkisi Var Mı?

Yaban turpu çok keskin bir kokuya sahip olduğundan, onu idareli kullanmak muhtemelen en iyisidir. Bu baharatlı kökün çok fazlası ağzınızı, burnunuzu veya midenizi tahriş edebilir. Mide ülseri, sindirim sorunları veya inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişiler için özellikle rahatsız edici olabilir. Son olarak yaban turpunun yüksek miktarlarda çocuklar, hamile veya emziren kadınlar için güvenli olup olmadığı bilinmiyor.

Not: Kronik hastalığı olanlar, hamileler, emziren anneler ve alerjik bünyeye sahip olanlar, yaban turpunu tüketmeden önce mutlaka doktora danışmalıdır.

Şunlara da göz atın;

1. Turp yaprakları yenir mi?
2. Turplu tarifler
3. Alabaş nasıl yenir?
4. Mor patatesin faydaları nelerdir?
5. Kızılcığın faydaları nelerdir?