Mor patatesin tüketimi çok eskilere dayansa da uzun yaşam süresiyle bilinen Japonya’nın Okinavva adasında tüketiminin yaygınlaşmasıyla dünyaya adını duyurdu. Son zamanlarda besinsel değeri yüksek yiyeceklere olan talebin artmasıyla ülkemizde de mor patates sofralarda yerini almaya başladı. 

Tüm patateslerde olduğu gibi mor patates de potasyum başta olmak üzere çeşitli mineraller, C vitamini, karotenoid bileşikler açısından zengindir ve besleyici bir karbonhidrat kaynağıdır. Sarı/beyaz patatesle besin değerleri benzer olsa da, mor patatesi diğerlerinden ayıran en belirgin özellik yüksek düzeyde antioksidan içermesidir. Günümüzde antioksidan açısından zengin besinleri tüketmek özellikle önemlidir, çünkü gün geçtikçe hava kirliliği, stres ve radyasyona artan maruziyet vücudumuzda kanser gibi hastalıklara ve erken yaşlanmaya yol açan serbest radikalleri artırır. Antioksidanlar ise kanser, Alzheimer, Parkinson, diyabet, obezite gibi çeşitli hastalıklara ve erken yaşlanmaya yol açan bu serbest radikalleri temizler. Bu sebeple yüksek antioksidan etkisiyle mor patates “süper besin olarak sınıflandırılır.

Mor Patatesin Besin Değerleri

1. Kalori: 65 kcal
2. Protein: 2 gram
3. Karbonhidrat: 1 gram
4. Lif: 13 gram
5. Antosiyaninler: 387-967
6. Polifenoller: 572
7. Yağ: 1 gramdan az
8. Manganez: Günlük Değerin (DV) %6'sı
9. Bakır: DV'nin %21'i
10. Demir: DV'nin %2'si
11. Potasyum: DV'nin %8'i
12. B6 Vitamini: DV'nin %18'i
13. C Vitamini: DV'nin %14'ü

Mor patatesin antioksidan etkisi bitkiye rengini veren antosiyanin pigmentinden gelir. Bitkilere mor, kırmızı, mavi rengini veren antosiyanin pigmenti mor patateste normal patatese kıyasla 4 kat daha fazla bulunur. Öyle ki doğada bu kadar yüksek antosiyanin içeren başka bir bitkiye rastlamak zordur. Mor patatesin sağlığa pek çok faydası bulunur ve bu faydalar genelde içeriğindeki yüksek antosiyanin içeriğiyle ilgilidir.

Mor Patatesin Faydaları Nelerdir?

1. Kansere karşı savaşır. İçeriğindeki çeşitli polifenoller sayesinde mor patates kansere karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda kanser hücrelerini öldürebilir. Mor patatesin kanser üzerindeki etkisiyle yapılan incelemeler laboratuvar çalışmalarına dayansa da prostat, göğüs, kolon gibi kanser türlerine karşı savaşmada etkili rol oynadığı düşünülüyor.
2. Hipertansiyon riskini azaltır. Yüksek potasyum ve antosiyanin içeriği sayesinde mor patates tansiyon düşürücü etkiye sahip. Yapılan bir çalışmada 4 hafta boyunca mor patates tüketimi kan basıncında 4 mm Hg düşüşe yol açmıştır. Ayrıca 14 gün boyunca tüketimiyle de damar sertliğini azalttığı saptanmıştır, bu da mor patatesin kalp krizi ve felç riskini azalttığını gösterir. 
3. Karaciğer sağlığını destekler. Düzenli mor havuç tüketimi karaciğer yağlanmasını önler ve alkole bağlı karaciğer hasarını da azaltır. Karaciğer fonksiyonları bozuk olan insanlarla yapılan bir çalışmada 44 gün boyunca her gün 120 ml mor patates suyu içenlerin yüksek karaciğer değerlerinin ortalama olarak %20 azaldığı görülmüştür. 
4. Kan şekeri kontrolünü sağlar. Tüm patates çeşitleri karbonhidrat kaynağıdır ve kan şekeri düzeyini artırır. Fakat diğer patates çeşitlerine kıyasla mor patates, içerdiği polifenoller sayesinde kan şekerini hızlı yükseltmez. Böylece sarı/beyaz patates yerine mor patates tüketmek kan şekeri düzeylerini iyileştirebilir. 
5. Bağırsak mikrobiyatasını iyileştirir. Siyanidin açısından zengin olan mor patates tüketimi bağırsakta bifidobacterium ve lactobasillus cinsi probiyotik bakterilerinin çoğalmasını ve kısa zincirli yağ asidi üretiminin artmasını sağlayarak bağırsak mikrobiyatasını iyileştirir, böylelikle bağışıklık için de son derece etkilidir.
6. Göz sağlığını destekler. Mor patates yüksek düzeyde A vitamini içerir, böylece yaşlanmaya bağlı göz hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.

Mor Patates Nasıl Tüketilir?

Mor patatesteki antosiyaninler yüksek ısıya karşı dirençlidir ve ultraviyole ışınlarına karşı dayanıklıdır. Mor patatesler pişirildiğinde içeriğindeki faydalı bileşen olan antosiyanin etkinliği artar. Ancak pişirme yöntemi besin değerini koruma açısından çok önemlidir. 

1. Fırınlama, buharda pişirme ve mikrodalga yöntemiyle pişirilen patatesler besin değerini neredeyse hiç kaybetmez. 
2. Haşlama, kavurma ve kızartma yöntemleriyle ise besin değeri azalır. 
3. Zeytinyağıyla birlikte tüketmek içeriğindeki yüksek A vitamininin vücuda emilimini de artırır. 
4. Tadı tatlı patatese benzeyen mor patates; salatalarda, tam buğday unuyla pişirilen ekmeklerde ve sarı patatesin kullanıldığı bütün yemeklerde kullanılabilir. 
5. Zeytinyağı ve baharat sosuna bulanmış patates dilimleri fırında pişirilerek pratik ve besin değeri korunmuş bir öğün oluşturulabilir. Sarı patates yerine mor patates kullanarak öğünümüzün besin değerini oldukça artırabilir ve sağlığımıza fayda sağlayabiliriz.

Mor Patates Kilo Aldırır Mı?

Mor patates ile sarı veya beyaz patatesin kalori değeri benzerdir ancak kilo alımını etkileyen tek faktör kalori değildir. Mor patatesin içeriğindeki antosiyanin pigmenti kan şekerini düşürücü etki gösterir. Bu yüzden kalori olarak patatesle benzer olsa da kan şekerini sarı/beyaz patates kadar çok yükseltmez. Kan şekerini hızlı yükseltmediği için uygun porsiyonda tüketildiğinde kilo aldırmaz ve bel çevresinde genişlemeye yol açmaz, bu sebeple daha iyi bir tercihtir. Sağlıklı bir karbonhidrat türü olduğu için diyette de miktarına dikkat edilerek tüketilebilir. Bir porsiyon mor patates 1 orta boya eşittir. Karbonhidrat kaynağı olan her besinde olduğu gibi yüksek porsiyonlarda tüketmek kilo alımına sebep olacaktır.

Mor Patatesin Zararı Var Mı?

Mor patates toksik etkisi olmayan, güvenilir ve oldukça besleyici bir besindir. Ancak içeriğinde yüksek potasyum içerdiğinden kalp ve böbrek hastalarının dikkat etmesi ve mutlaka doktoruna danışması gerekir.

Yazar:

Dyt. Gökhan Çelik

instagram.com/dytgokhancelik

Şunlara da göz atın;

1. Patates salatası tarifleri
2. Tatlı patates nasıl pişirilir?
3. Tatlı patatesli tarifler
4. Patates kabukları nasıl değerlendirilir?
5. Patates yemeğinin yanına ne gider?