Diyet lifi, sindirim enzimlerine dirençli olan bir grup gıda bileşeni olarak bilinir. Başlıca tahıl, sebze ve meyvelerde bulunur. Farklı diyet lifi tipleri, özellikleri bakımından farklılık gösterir. Çözünür diyet lifi kandaki kolesterolün düşürülmesi ve glukozun bağırsaktaki absorbsiyonunun azaltılmasıyla ilişkilidir. Çözünür olmayan diyet lifi ise bağırsak sağlığıyla ilgilidir. Bu lif, bağırsak kanseri, kardiyovasküler rahatsızlıklara karşı yararlı etkilere sahiptir. Ayrıca gıda formulasyonlarında kullanılabilen teknolojik özelliklere de sahiptir. Düşük enerji değerine sahip olan ürünlerin temel bileşenini oluşturur. Bu yüzden diyet lifiyle zenginleştirilmiş besinler giderek önem kazanır. 

Diyet lifi, bitkisel ürünlerin hazmedilmesi mümkün olmayan ve sindirim sisteminden geçerken su absorbe ederek dışkı yapımını kolaylaştıran kısımlardır. Diyet lifleri içinde selüloz gibi nişasta olmayan liflerin yanı sıra inülin, liynin, dekstrinler, pektinler, oligosakaritler de vardır.

Diyet Lifinin Faydaları Nelerdir?

Diyet lifinin obezite, kolon kanseri, kalp damar hastalıkları gibi hastalıklar üzerindeki olumlu etkisi, çalışmalar sonucu ortaya çıktıktan sonra, diyet lifi tüketiminin önemi artmıştır. Bu liflerin ayrıca tansiyon, hemoroit, bazı bağırsak rahatsızlıkları, hipertansiyon, damar ve bağışıklık hastalıkları üzerine de etkileri olduğu belirtilmektedir.

Diyet Lifi ve Bağırsak Sağlığı İlişkisi

1. Besinler genelde sindirim enzimleri yardımıyla parçalanırken, diyet lifi enzimlerden etkilenmeyerek sadece bağırsakta bulunan yararlı bakteriler tarafından parçalanır. Bu olaya kolonda fermantasyon denilir. Kolonda fermantasyona uğrama yüzdesine göre diyet lifinin bağırsak sağlığını daha iyi koruduğu bilinmektedir. 
2. Diyet lifinin enerji değeri düşüktür. Su çekici özelliği ile mide içeriğinin vizkozitesini artırır. Midenin boşalmasını geciktirir. Mide boşalmadığı için bireylerin yeme isteği de azalır. Ayrıca diyet lifi içeren besinlerin çiğnenerek yutulmasının uzun süre alması da, tokluk hissi yaratır. Diyet lifinin yüksek olduğu bir diyet, bol su içimi ile desteklenirse daha uzun süre tokluk hissi verir.
3. Suda çözünmeyen liflerin bağırsak geçiş süresi ve bağırsak hareketleri üzerinde olumlu etkileri vardır. Diyet lifi alımının artması halinde, fekal hacim de artar ve bağırsak geçiş süresi kısalır. Dışkı durumundaki artış, esas olarak diyet liflerinin su bağlama özelliklerinden kaynaklanır ve bu durum kabızlığın önlenmesine yardımcı olur.
4. Diyet lifinin kolon-rektum kanserlerini önlemede etkili olduğu ifade edilir. Bu etkisini, kolon bakteri florasını değiştirerek, toksik metabolitlerin oluşumunu azaltarak ve dışkı atımını hızlandırarak sağlığı ifade edilmektedir. 

Diyet Lifinin Kolesterol ile İlişkisi

Yüksek oranda diyet lifi içeren diyetlerde, safra asitleri lifler tarafından absorbe edilir. Böylece geriye dönmeyip dışkı ile atılır. Diyet lifinin kandaki kolesterol seviyesini %20'den fazla düşürdüğü ortaya konmuştur. Bu yüzden diyet lifi tüketimi, özellikle kalp-damar hastalıkları riskini azaltır.

Diyet Lifinin Karbonhidrat Metabolizmasındaki Rolü

Lif eksikliği ile ilişkili olduğu düşünülen hastalıklardan biri de diyabettir. Yüksek oranda besinsel lif tüketimi, insülin gereksinimini ve glukoz düzeyini düşürerek diyabetli bireylerde fayda sağlar. Kompleks karbonhidratlarla birlikte bulunan çözünebilir lifler, glukozun yavş bir şekilde kan dolaşımına verilmesini sağlar. Böylece kandaki şeker düzeyi ayarlanır.

Günde 25-35 gr/gün diyet lifi sağlayan besinlerin tüketilmesi önerilmiştir.

Yazar:

Uzm. Dyt. Aysima Duygu Aksoy

diyetisyenaysimaaksoy.com

Şunlara da göz atın;

1. Lif açısından yüksek besinler
2. Satvik diyeti nedir?
3. Histamin diyeti nasıl yapılır?
4. Dukan diyeti nedir?
5. Kolesterol diyeti nasıl yapılır?