Papatyagiller familyasına ait bir bitki olan tarhun, hoş ve keskin kokusuyla kendini belli eder. İnce ve uzun yapraklara sahip olan bu bitkinin kökeni Sibirya'dır. Buradan Avrupa'ya yayılan tarhun otu, ejder otu ve dargun gibi farklı isimlerle de bilinir. Ülkemizde en çok Bayburt, Ankara, Erzurum, Şanlıurfa ve Gaziantep'te yetiştirilen tarhun, taze veya kuru bir şekilde yemeklerde kullanılır.
Tarhunun Faydaları Nelerdir?
- İnsülin, enerji için kullanabilmeniz için hücrelerinize glikoz getirmeye yardımcı olan bir hormondur. Tarhun'un insülin duyarlılığını ve vücudunuzun glikozu kullanma şeklini iyileştirmeye yardımcı olduğu bulunmuştur. Yapılan araştırmalarda, kahvaltı ve akşam yemeğinden önce tarhun tüketenler toplam insülin salgısında büyük bir düşüş yaşadılar.
- Yetersiz uyku, kötü sağlık sonuçlarıyla bağlantılıdır ve tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi durum riskinizi artırabilir. Tarhun da dahil olmak üzere Artemisia bitki grubu, kötü uyku da dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına çare olarak kullanılmıştır. Farelerde yapılan bir çalışmada Artemisia bitkilerinin sakinleştirici bir etki sağladığı ve uyku düzenini düzenlemeye yardımcı olduğu ortaya çıktı. Ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
- İştah kaybı yaş, depresyon veya kemoterapi gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Tedavi edilmezse yetersiz beslenmeye ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilir. Ghrelin ve leptin hormonlarındaki dengesizlik de iştahın azalmasına neden olabilir. Bu hormonlar enerji dengesi için önemlidir. Farelerde yapılan bir çalışmada tarhun ekstraktının iştahı artırmadaki rolü incelendi. Sonuçlar insülin ve leptin sekresyonunda azalma ve vücut ağırlığında artış gösterdi.
- Geleneksel halk hekimliğinde tarhun uzun süredir ağrıyı tedavi etmek için kullanılır. Fareler üzerinde yapılan çalışmalarda da Artemisia bitkilerinin ağrı tedavisinde faydalı olduğu bulunmuş ve geleneksel ağrı yönetimine alternatif olarak kullanılabileceğini öne sürülmüştür.
- Tarhun, antibakteriyel özelliklere sahip olabilir ve gıda kaynaklı hastalıkları önleyebilir.
- Tarhun hafif bir tada sahip olduğundan çeşitli yemeklerde kullanılabilir.
- Tarhun, kalp-sağlıklı Akdeniz diyetinde sıklıkla kullanılır. Bu yönüyle kalp sağlığı için faydalı olabilir.
- Tarhun, vücutta yaşanabilecek inflamasyonu azaltabilir.
Tarhunun Besin Değerleri
Tarhun, yararlı besinler içerir, ancak az miktarda kalori ve karbonhidrata sahiptir. 1 yemek kaşığı kurutulmuş tarhun şunları içerir;
- Kalori: 5 kcal
- Karbonhidrat: 1 gr
- Demir: Günlük ihtiyacın %3'ü
- Manganez: Günlük ihtiyacın %6'ı
Tarhundaki bu besinlerin miktarı çok fazla olmasa da, yine de bitki genel sağlığınıza fayda sağlayabilir.
Tarhun Nasıl Kullanılır?
Tarhun, aktarlardan temin edilebilir. Genelde taze olarak kullanılır.
- Sebze çorbalarına ekleyebilirsiniz.
- Balık ve et yemeklerini lezzetlendirebilirsiniz.
- Fransız, Kafkas ve Rus mutfağında yaygın bir kullanıma sahiptir.
- Sirke ve sulu tavuk yemeklerine ilave edilir.
- Tarhun yaprağı, çay olarak demlenebilir.
Tarhunun Zararı Var Mı?
Tarhunun doğru miktarda kullanılması gerekir. Aşırı tüketilmesi halinde sindirim ve boşaltım sisteminde tahribat yaratabilir. Yemeklere fazla miktarda eklenirse, yemeğin tadını tamamen bastırabilir.
Önemli Not: Ciddi kronik rahatsızlığı olanlar, hamileler, emziren anneler ve alerjik bünyeye sahip olan kişiler, tarhun tüketmeden önce mutlaka doktora danışmalıdır.
Şunlara da göz atın;
- Menengiç meyvesinin faydaları nelerdir?
- Hatmi çiçeği neye iyi gelir?
- Yaban turbu ne işe yarar?
- Şalgamın faydaları nelerdir?
- Kale bitkisi ne işe yarar?