Ramazan ayı geldi... Bu yıl ramazan 29 gün sürecek. Ramazan ayıyla beraber orucu bozan ve bozmayan durumlar da internette çok arananlar arasında. Bu konuda internette her dönem aranan bir sorunun yanıtına bakalım: Orucu bozan ve bozmayan durumlar...
TDV ansiklopedisine göre oruç kelimesi, “bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak” anlamına gelen Arapça savmın (sıyâm) Farsça karşılığı olan rûze kelimesinin Türkçeleşmiş şeklidir. Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre de Farsça rūze kelimesinden gelen oruç dini anlamıyla "İbadet amacıyla yeme, içme vb. şeylerden belli bir süre kendini alıkoyma" demektir.
Diyanet, orucun temel unsurunun yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğunu söylüyor. Bunun aksi davranışlar orucu bozar. Diyanet orucu bozan durumları şöyle açıklıyor: "Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer"
İnternette sık sık aranan konulardan biri de ağız kokusuna karşı ağız spreyi ya da sakız çiğnemenin orucu bozup bozmayacağına ilişkin. Temel olarak ağız ve burundan alınıp mideye ulaşan her şey orucu bozar. Yani ağız kokusunu önlemek veya diş ağrısını gidermek maksadıyla ağza sıkılan sprey ve benzeri maddeler yutulur da mideye ulaşırsa orucu bozar, yutulmazsa bozmaz.
Diyanet bu konuda şu eklemeyi yapıyor: "Günümüzde üretilen sakızlarda, ağızda çözülen katkı maddeleri bulunduğundan, ne kadar dikkat edilirse edilsin bunların yutulmasından kaçınmak mümkün değildir. Bu sebeple bu tür sakız çiğnemek orucu bozar. Hangi sakızın orucu bozmayan türden olduğu bilinemeyeceğinden oruçlu iken sakız çiğnemekten sakınılmalıdır"
Merak edilen bir diğer soru ise diş fırçalamanın orucu bozup bozmayacağı. Diyanetin yanıtına göre burada iki farklı durum var. Boğaza su kaçırmadan ağzı su ile çalkalamak ve diş fırçalamakla oruç bozulmaz. Ancak diş macununun veya suyun boğaza kaçması hâlinde oruç bozulur. Diyanet bu konuda şu yorumu paylaşıyor: "Orucun bozulma ihtimali dikkate alınarak, dişlerin imsakten önce ve iftardan sonra fırçalanması, oruçluyken fırçalanacaksa macun kullanılmaması uygun olur."
Her ramazan döneminde en çok merak edilen soru unutarak yemek yemek orucu bozar mı? Çünkü bu karşılaşılabilen bir durum. Beden yeni bir beslenme düzenine uyum sağlamaya çalıştığı için anlık dalgınlıkla yemek yenebilir. Diyanet kişinin unutarak bir şey yiyip içmesinin orucu bozmayacağını söylüyor. Açıklamaya göre bir kişi unutarak yiyip içmişse; oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzındakileri çıkarıp ağzını yıkamalı ve orucuna devam etmelidir. Ancak oruçlu olduğu hatırlandıktan sonra mideye bir şey inerse, oruç bozulur.
Peki, unutarak bir şeyler yiyen, içen yiyen kişiye oruçlu olduğunun hatırlatılması gerekir mi? Diyanet bu soruyu ise şöyle yanıtlamış: Kişi yaşlı, hasta, zayıf ve oruç tutmaya güç yetiremeyecek durumdaysa onu gören kişi oruçlu olduğunu hatırlatmamalı, aksi durumda hatırlatmalıdır.
Diyanet sitesine göre bu soru da merak edilmiş ve şu yanıt verilmiş: "Oruç, bir şey yemek, içmek ve cinsel ilişkide bulunmaktan dolayı bozulur. Makyaj, saç boyamak ve saç bakımı bu kapsamda olmadığından orucu bozmaz."
Diyanete göre bir iğnenin orucu bozup bozmayacağı kullanılış amacına göre değerlendirilir. Yani ağrı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak gıda ve/veya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar.
Bununla beraber besin değeri taşımayan aşılar orucu bozmaz. Diyanet bu soruya şu yanıtı vermiş: Tedavisi devam eden hastalar, sağlıklarına kavuşup tedavileri sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilirler. Bununla birlikte, Ramazan ayında herkesle birlikte oruca devam etmeyi arzu ediyorlar ve oruç tutmalarına da başka bir engel bulunmuyorsa iğnelerini iftardan sonra yaptırmaları yerinde olur. Bu imkâna sahip olmayanlar, tedavi ve aşı amaçlı iğne yaptırabilirler. Ancak, oruçlu iken gıda ve vitamin iğneleri yaptıranların, ağızdan aşı alanların damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Daha sonra bu oruç kaza edilir.
Diyanete göre sadece diş tedavisi ile oruç bozulmaz. Tedavinin ağrısız bir şekilde gerçekleşmesi amacıyla yapılan enjeksiyonlar beslenme amacı taşımadığı için orucu bozmaz. Ancak tedavi sırasında yapılan başka işlemler sebebiyle boğaza su, kan veya tedavide kullanılan maddelerden biri kaçarsa oruç bozulur.
İnternette en çok aranan sorular arsında kusmak orucu bozar mı sorusu da var. Diyanete göre kendiliğinden gelen kusuntu orucu bozmaz. Aynı şekilde mideden ansızın ağza yükselip tekrar mideye dönen şeyler de oruca zarar vermez. Kişinin kendi isteği ile ağız dolusu kusması hâlinde ise oruç bozulur. Ancak kustuğu için orucu bozuldu sanıp yemeye içmeye devam eden kimsenin orucu bozulur.
Şunlara da göz atın;