Diş ve ağız sağlığı insanlar hem sağlık hem yaşam kalitesi açısından oldukça önemli. Bu nedenle çeşitli bakterilerin oluşabildiği dişlerimizi hijyenik tutmak gerekiyor. Dişlerde yiyecek artıkları ve bakteriler nedeniyle oluşan plaklar kendi haline bırakıldığında zamanla sertleşme, kireçlenmeye başlar. Bu süreç kontrol altına alınmazsa diş taşı yani tartar oluşturur. Tartar ise hem kötü bir görüntü yaratır hem de dişlerde ve diş etlerinde uzun süreli ciddi hasara yol açabilir. İnternette ise her dönem evde diş plağı nasıl temizlenir? Evde diş taşı temizliği nasıl yapılır? sorularına rastlamak mümkün. Bu nedenle bu makalede bu iki sorunun yanıtına bakıyoruz.
Hemen ekleyelim: Evde diş taşı temizliği yapmaya çalışmayın. Çünkü dişlerinize zarar verebilirsiniz. Doğru yöntem ise evde diş taşına yol açmadan önce diş plağı temizliği yapmaktır.
Biraz önce bahsettiğimiz gibi plaklar ve diş taşı (tartar) arka arkaya gelen iki süreç. Bu nedenle ağız sağlığı için yapılması gereken 2 önemli adım var
Öncelikle plak nedir, diş taşı (tartar) nedir sorularının yanıtlarına bakıyoruz. Sağlık sitesi WebMD bu iki soruyu şöyle yanıtlıyor:
"Evde dişlerinize çok iyi baksanız bile ağzınızda bakteri bulunur. Gıda artıkları proteinler bir araya gelirken diş plağı adı verilen bir tabaka oluştururlar. Bu yapışkan tabaka dişlerinizi kaplar, diş eti hattınızın altına girer. Plak, diş minesine zarar verebilecek ve boşluklara yol açabilecek bakterileri taşır. Diş plağını düzenli olarak çıkarırsanız, kalıcı diş çürümelerini ve diş eti hastalıklarını önleyebilirsiniz. Bununla birlikte, plak dişlerinizde kalırsa ve sertleşerek tartar haline gelirse daha büyük sorunlar ortaya çıkar. Diş taşı olarak adlandırılan tartar, diş eti çizgisinin altında ve üstünde oluşur. Sert ve gözeneklidir; diş eti çekilmesine ve diş eti hastalığına yol açabilir. Dişçi muayenehanesinde özel aletlerle çıkarılmalıdır.
Tartar, dişlerin gerektiği gibi fırçalanmasını ve diş ipi kullanmayı zorlaştırabilir. Bu, boşluklara ve diş çürümesine yol açabilir.
Peki hem plak oluşum hem diş taşı temizliği evde nasıl yapılır? Bu konuda farklı kaynakların önerilerini dinleyelim. Ama bu önerilere geçmeden önce mutlaka diş hekiminize danışın. Çünkü herkesin diş ve ağız yapısı farklı olacaktır.
WebMD evde diş taşı temizliği nasıl yapılır sorusuna "En iyi seçeneğiniz dişlerinizde tartar oluşmasına izin vermemektir. Tartar bir kez oluştuğunda, yalnızca bir diş hekimi onu çıkarabilir. Bu nedenle, oluşmuş olabilecek plak ve tartarları gidermek ve daha fazla sorun yaşamamak için 6 ayda bir diş hekiminizi ziyaret edin" diyor.
Yani evde bu sorunu çözmek için diş taşına sebep olmamak için plak oluşumunu önlemek gerekiyor. Peki, evde diş plağı nasıl temizlenir? İşte farklı kaynakların önerileri:
WebMd "Her seferinde 2 dakika olmak üzere günde iki kez düzenli olarak dişlerinizi fırçalayın. Günde iki kez 30 saniyelik bir fırçalama, plakları çıkarmaz veya tartarı önlemez. Ağzınıza sığacak kadar küçük, yumuşak kıllı bir fırça kullanın . Dişlerinizin arkasına ve arka azı dişlerinize ulaşılması zor yüzeyleri temizlediğinizden emin olun" olun diyor.
MentolDental'in de bu konuda benzer bir önerisi var ve şu uyarıyı yapıyor: Biliyor muydunuz, çoğu insan dişlerini sadece 45 saniye fırçalar ! Fırçalama süresi arttıkça kaldırılan plak miktarı artar. Bir araştırmaya göre , üç dakika fırçalamak, 30 saniye fırçalamaya göre %55 daha fazla plak temizliyor.
Dişlerinizi fırçalarken:
WebMD'ye göre bazı araştırmalar, elektronik veya elektrikli diş fırçalarının manuel modellere göre plağa karşı daha iyi çalıştığını söylüyor. Ancak hangi türü kullanırsanız kullanın iyi ve kaliteli bir diş macunu tercih edin.
Florür, dişleri çürütebilen aside karşı diş minesini güçlendirerek diş çürümelerini önlemeye yardımcı olabilir. Diş plaklarına karşı bu nedenle florürlü diş macunu tercih edilebilir. Hangi diş macununun sizin ve aileniz için en iyisi olduğuna karar vermek için bir diş hekimi ile konuşun .
Düzenli diş fırçalıyor olabilirsiniz. Bunun yanında dişler arasındaki arasındaki plağı temizlemenin ve tartarı bu ulaşılması zor alanlardan uzak tutmanın güvenli yolu diş ipi kullanmaktır. Bazı çalışmalar "diş ipi ve diş fırçalamanın hafif diş eti hastalığını veya diş eti iltihabını tek başına diş fırçalamaya göre azalttığını söylüyor"
Sağlık sitesi healthline bu konuda "Yiyecek parçalarını yumuşatmak için fırçalamadan önce diş ipi kullanın, böylece onları fırçalayabilirsiniz" diyor.
WebMd'nin bir önerisi de plağa neden olan bakterileri karşı gargara kullanmak. Gargara kullanmadan önce hekiminize kullanım şekli için danışın.
Ağzınızdaki bakteriler şekerli ve nişastalı yiyeceklerde gelişir. Bu nedenle tüketime dikkat edin. Yemek sırasında ve sonrasında bol su için, dişlerinizi fırçalayın.
Araştırmalar, sigara içen veya diğer tütün ürünlerini kullanan kişilerde tartar olma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Evde tartar oluşumuna yol açabilecek plak birikimini ortadan kaldırmaya yardımcı olabilecek bazı doğal yöntemler de var. Bunlardan biri 'baking soda' olarak adlandırılan sodyum bikarbonat. Halk arasında genellikle kabartma tozu olarak da biliniyor. Dişlerinizin daha beyaz görünmesine yardımcı olabilir ve ayrıca aside neden olan boşluğu nötralize edebilir. Bazı diş macunları, dişlerdeki plağı çıkarmak için nazik bir aşındırıcı görevi gördüğü için 'baking soda' içerir. Yarım çay kaşığı kabartma tozu ile birkaç damla su karıştırarak bir macun yapın. Diş fırçanızı kullanarak macunu dişlerinize uygulayın ve dişlerinizi macunla bir dakika boyunca nazikçe fırçalayın, ardından suyla iyice durulayın.
Sağlık sitesi healthline bu konuda "Kabartma tozu, doğal bir temizleyici ve aşındırıcı olduğundan, ovma için iyi olduğu anlamına geldiği için, plak çıkarmada etkilidir" diyor.
2017 yılında yapılan bir inceleme kabartma tozu içeren diş macunlarının plak miktarını azaltmada etkili olabileceğini söylüyor.
Uyarı: Ancak uzmanlar kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı öneriyor. Çünkü yanlış ya da fazla kullanımı diş minenize zarar verebilir.
Sağlık sitesi healthline, "Ağzınızda genellikle hindistan cevizi veya zeytinyağı olmak üzere çalkalama yağı dişlerinizi güçlendirebilir, diş çürümelerini önleyebilir, ağrıyan diş etlerini yatıştırabilir ve plakları çıkarabilir" diyor.
Uyarı: Ancak Medical News'in bu konuda bir uyarısı var ve şöyle diyor:
"Yağ çekme, bakterileri ağızdan uzaklaştırdığı ve ağız sağlığını iyileştirdiği söylenen bir halk ilacıdır. Ancak, Amerikan Diş Hekimleri Birliği bu uygulamayı plak ve tartarın çıkarılması için önermemektedir. Şimdiye kadar, etkinliğini gösteren güvenilir bir çalışma yapılmamıştır. ADA , ağız sağlığını desteklemek için günde iki kez florür içeren diş macunu ile dişlerin fırçalanmasını ve günde bir kez diş ipi kullanılmasını önerir .
Bununla birlikte Hindistan cevizi yağı , anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahiptir"
Bu yöntemde doğal yağın nasıl bulunabileceği ve ağız yapınız için uygun olup olmadığını doktorunuza danışmanız önerilir.
Bazı kaynaklarda diş plaklarına karşı beyaz sirke öneriliyor. Anti bakteriyel olduğu için plak ve tartarın önlenmesine yardımcı olabildiği belirtiliyor. Ve şu şekilde kullanılabileceği belirtiliyor: Yarım bardak su alın ve 2 çay kaşığı beyaz sirke ve yarım çay kaşığı tuz ekleyin. Ağzınızı bu karışımla çalkalayın. Sonra iyice durulayın.
Uyarı: Ancak bu yöntemi eleştiren uzmanlar da var. Çünkü sirke asidik bir madde ve diş minelerine zarar verebilir. Bu nedenle bu yöntemin kullanılıp kullanılmayacağını da bir uzmana danışın.
Aloe vera, anti-inflamatuar ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bazı araştırmalar Aloe veranın diş eti iltihabına karış faydalı olabileceğini söylüyor.
Bugün bazı iş macunları da aloe vera kullanıyor.
Not: Evde Aloe Vera'yı kullanıp kullanamayacağınız ya da nasıl kullanacağınız konusunda bir uzmana danışın.
Bazı kaynaklarda hafta 1 kez dişlerinizi yaklaşık iki dakika fırçalamak için portakal kabuğunun iç kısmını kullanmak öneriliyor. Ayrıca kabuğunu ezerek macun haline getirebilir ve diş fırçanızla dişlerinize ve diş etlerinize uygulayabilirsiniz.
Uyarı: Yöntemi denemeden önce uzmanınıza danışın.
WebMD susam taneleri için "Bunlar aktif diş fırçalarıdır. Sadece bir avuç çiğneyin ama yutmayın. Ağzınızdayken tartarı diş fırçasıyla ovalayın" diyor.
WebMD Domates ve çilek, C vitamini açısından zengindir ve tartar ve plak oluşumunu önlemeye yardımcı olan antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Çilekleri ve domatesleri ezerek macun kıvamına getirin ve dişlerinize uygulayın. Yıkamadan önce 5 dakika dinlenmeye bırakın. Farkı görene kadar haftada iki kez tekrarlayın.
Not: Yöntemi denemeden önce bir uzmana danışın.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi evde diş taşı temizleme için ilk adım diş taşına yol açmamak. Yani diş taşı oluşturmadan plakları temizlemek en önemli çözüm. Tartarı ise evde temizlemek sağlıklı bir yöntem değil. Çünkü bunu yaparken dişlerinize zarar verebilirsiniz.
Genellikle bakterilerin sevdiği yiyeceklerin birçoğunu biz de seviyoruz. Bu nedenle bu tarz yiyecekler sonrası dişleri temizlemek oldukça önemli.
Şunlara da göz atın;