Tiamin (B1 vitamini) sekiz temel B vitamininden biridir. Yiyecek ve takviyelerin bulunduğu yerlerde nadir de olsa bazı tıbbi durumlarda B1 vitamini eksikliği ortaya çıkabilir. Tiamin, birçok önemli sağlık fonksiyonunda önemli bir rol oynar ve yeterince alınamaması, tiamin eksikliğine yol açabilir. Bu eksiklik şiddetli ve kronik ise beriberi olarak bilinir.
Tiamin, vücudunuzun büyüme, gelişme ve hücresel işlevin yanı sıra yiyecekleri enerjiye dönüştürmek için ihtiyaç duyduğu bir vitamindir. Diğer B vitaminleri gibi tiamin de suda çözünür. Bu, suda çözündüğü ve vücudunuzda depolanmadığı anlamına gelir; dolayısıyla onu düzenli olarak tüketmeniz gerekir. Tiamin çeşitli gıdalarda doğal olarak bulunur ve diğerlerine zenginleştirme yoluyla eklenir. Alabalık, beyaz pirinç, ay çekirdeği, mısır, yoğurt gibi besinlerde doğal olarak bulunur. Yeterince tiamin almamak, 3 hafta gibi kısa bir sürede gerçekleşebilen ve kalbinizi, sinir sisteminizi ve bağışıklık sisteminizi etkileyebilecek tiamin eksikliğine yol açabilir. İşte, sağlık sitesi Healthline'ın haberine göre tiamin eksikliğinde görülen belirtiler:
Atipik bir iştah kaybı yaşamak, tiamin eksikliğinin en erken belirtilerinden biri olabilir. İştahınızı kaybetmek (aç hissetmemek) istenmeyen kilo kaybına neden olabilir. Bunun arkasındaki teorilerden biri, tiaminin beyindeki açlık ve tokluk ipuçlarını düzenlemede önemli bir rol oynayabileceğidir. Yetersiz tiamin depoları bu sürecin işleyişini bozabilir ve aslında tok olmasanız bile kendinizi tok hissetmenize neden olabilir. Bir çalışma, farelerin 16 gün boyunca tiamin eksikliği olan bir diyetle beslenmesinden sonra önemli ölçüde daha az yemek yediğini buldu. Yiyecek alımları 22. günde neredeyse %75 azaldı.
Tiamin eksikliği, eksikliğin ciddiyetine bağlı olarak hızla veya zamanla ortaya çıkabilen yorgunluğa sebep olabilir. Vücutta yeterince tiamin bulunmaması, yakıt olarak kullanılacak kadar enerji üretemeyeceği anlamına gelir. Yorgunluk başka sağlık sorunlarının da yaygın bir belirtisidir. Ancak bazı araştırmacılar, risk altındaki kişiler arasında tiamin eksikliğinin erken belirtilerini tespit ederken, yorgunluğa öncelik verilmesi gerektiğini öne sürüyor.
Tiamin eksikliği ruh halinizde bazı değişikliklere neden olabilir, örneğin sizi daha asabi veya kolayca sinirlenebilir hale getirebilir. Sinirli hissetmek genellikle tiamin eksikliğinin en erken belirtileri arasındadır ve sadece birkaç hafta içinde yorgunlukla birlikte ortaya çıkabilir.
Uzun süreli, şiddetli tiamin eksikliğinin (beriberi) en iyi bilinen yan etkileri arasında nöropati olarak da bilinen sinirlerin hasar görmesi yer alır. Beriberinin iki türü vardır: ıslak beriberi, kuru beriberi. Islak beriberi kalp yetmezliğini içerirken, kuru beriberi kalp yetmezliği olmadan ortaya çıkar. Islak beriberi acil bir durum olarak kabul edilir ve tedavi edilmezse birkaç gün içinde ölüme yol açabilir. Beriberinin semptomları arasında, ayak ve parmaklarda hassasiyet kaybı, uzuvların karıncalanması, uyanmakta zorluk, zihinsel karmaşa, alt vücut felci, kas güçsüzlüğü ve hızlı kalp atımı görülür.
Karıncalanma şiddetli beriberi belirtisi olsa da, aynı zamanda tiamin eksikliğinin erken bir belirtisi de olabilir. Genellikle beyinle ilgili daha yaygın semptomlardan önce gelir. Bu semptomun nedeni, kollarınıza ve bacaklarınıza ulaşan sinirlerin beklenen işlevi için tiaminin gerekli olmasıdır. Yeterli tiamin bulunmadığında parestezi ortaya çıkabilir.
Tiaminin sağlıklı sinirlerin korunmasında oynadığı rol nedeniyle, bu eksiklik gözlerinizdeki optik siniri etkileyebilir. Spesifik olarak bu, optik sinirin şişmesine neden olarak bulanık görmeye yol açabilir. Tedavi edilmediği takdirde optik sinir hasarı sonunda görme kaybına neden olabilir. Bazı küçük çalışmalar, tiamin eksikliğini düzeltmek için kullanılan takviyenin bu durumlarda görmeyi de önemli ölçüde iyileştirebileceğini bulmuştur.
Yorgunluk ve sinirlilik gibi bulantı ve kusma da tiamin eksikliği de dahil olmak üzere birçok durumun spesifik olmayan semptomları olabilir. Ancak tiamin eksikliği olan kişilerde, diğer belirtilerle birlikte mide bulantısı ve kusma görülebilir.
Tiamin eksikliği, ciddi bir durum olan deliryuma yol açabilir. Net düşünememe, bilinç bulanıklığı, çevrenizle ilgili farkındalığın azalması gibi belirtilerle kendini gösterir. Şiddetli tiamin eksikliğinde, sayıklama, halüsinasyonlar ve hafıza kaybı görülebilir.
Tiamin eksikliği durumunda, mutlaka diyetinize tiamin içeren besinler ekleyin. Ayrıca doktorunuza başvurarak takviyelere yönelebilir ve doktor kontrolü sayesinde tiamin eksikliğini giderebilirsiniz.
Şunlara da göz atın;