Sıcak çarpması (hipertermi), özellikle yaz aylarında vücut sıcaklığının 40 derecenin üzerine çıkmasıyla görülen ve hayati tehlike yaratan bir durumdur. Tedavi edilmezse ölüm veya ciddi sağlık sorunlarına yol açan bu durumdan korunmak için, güneş açılarının dik geldiği 11:00-15:00 saatleri arasında serin yerlerde zaman geçirilmesi önerilir. Normal şartlarda vücut yüksek sıcaklıklarda ısıyı atmak için terleme yapar. Ancak çok sıcak havalarda nem oranı yüksekse, vücut aşırı ısınır ve terleyemez. Bu durum termoregülatör sisteminin bozulmasına neden olur ve bazı belirtiler ortaya çıkar.
Sıcak çarpmasına karşı çocuklar, 65 yaş üstü bireyler, askerler, atletler, sporcular, açık havada çalışan işçiler daha fazla risk altındadır. Kronik hastalığı olan kişiler, özellikle kalp hastaları, diyabet hastaları, tansiyon hastaları, böbrek hastaları, kanser hastaları ve hamileler yüksek riskli gruptadır. Alkol tüketen, aşırı kilolu veya çok zayıf olan, psikiyatrik hastalığı olan kişiler, sağlıksız diyet uygulayanlar da risk grubunda yer alır.
Sıcak çarpmasında görülen belirtiler şu şekildedir;
Sıcak çarpmasından korunmak için, hava sıcaklığının yüksek olduğu zamanlarda ve 11:00-15:00 saatleri arasında serin yerlerde zaman geçirmek önemlidir. Sıcak havalarda açık renkli, geniş ve hafif kıyafetler tercih edilirse, terleme yoluyla vücut sıcaklığı dengelenir. Dışarı çıkmadan önce güneş kremi kullanılmalı, güneşten korunmak için geniş kenarlı şapka ve gözlük takılmalıdır. Terleme fazlaysa, bol bol su içilmelidir. Günde en az 2-3 litre sıvı tüketilmesi önerilir. Araç park halindeyken uzun süre içinde beklenmemesi gerekir. Kapalı alanlarda sıcaklık daha fazla olur.
Eğer tüm bu önerilere rağmen sıcak çarpması oluştuysa, hastanın fizik muayenesi yapılır ve kullandığı ilaçlar, ek hastalıkları gibi tıbbi geçmişi sorgulanır. Bilinç durumu kontrol edildikten sonra hızlıca ateşi ölçülmelidir. Kan ve idrar tahlili ile genel vücut muayenesi yapılır. Hastanın muayenesi sonrasında hayati risk varsa, yatış yapılması gerekebilir.
Sıcak çarpması durumunda kişinin ateşini düşürmek için, serin bir yere alınması gerekir. Vücudun boyun, koltukaltı, kasık gibi bölgelerine soğuk kompres uygulanır. Hastanın bilinci yerindeyse, soğuk su ile duş alabilir. Hastanın sıvı elektrolit kaybı açısından ağızdan ve damar yolundan kaybetmiş olduğu sıvı ve elektrolitler yerine konmalıdır.
Şunlara da göz atın;