Balıklar yüksek kaliteli protein kaynağıdır. Aynı zamanda yağlı balık türleri sağlık için oldukça önemli omega-3 yağ asitlerini içerir. Yaşlılıkta görme sorunlarından daha iyi bir zihin sağlığına kadar balığın pek çok faydası var. Balıklar mutfak kültürü açısından da oldukça değerlidir. Farklı türlerde balıklar pek çok farklı yöntemle pişirilebilir. Eylül ayının gelmesiyle beraber Türkiye'de gündeme en çok gelen balıklar arasında palamut da var. Peki, palamutun faydaları nelerdir? Birlikte bakalım...
Palamut balığı Eylül ayından itibaren tezgahlara gelmeye başlar. Zaten palamut balığının en lezzetli olduğu aylar da eylül ayı başından şubat ortasına kadar olan süreçtir. Palamut bu bahsettiğimiz mevsimde çok yağlı olduğu için tavası biraz ağır kaçabilir. Bu nedenle palamut sevenlere ızgara ya da fırında yapmaları önerilir. Aynı zamanda bu mevsimde palamutun yahnisi de sevilen lezzetler arasındadır. Bu önerilerin dışında genellikle palamut çorbası ya da buğulaması çok fazla tavsiye edilmez.
Palamut'un boyuna göre isimlendirilmesi Et ve Süt Kurumu'na göre şöyledir:
Palamut sağlık için şu içerikleri bünyesinde barındırır:
Balıklar genel olarak kan basıncını düşürebilen ve kalp krizi veya felç riskini azaltmaya yardımcı olan protein, vitaminler ve besinlerle doludur. araştırmalar, daha fazla balık yiyen çocukların astım riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Ancak kimin hangi balığı, ne kadar ve ne zaman yiyebileceği konusu önemlidir. Örneğin hamilelere ya da bebeklere önerilen ve önerilmeyen balıklar vardır. Çünkü bazı balıklar, beyin gelişim problemleriyle bağlantılı olan cıva bakımından yüksektir. Bu nedenle balık seçimi konusunu doktorunuzla konuşmak önemlidir.
Peki, palamutun faydaları nelerdir?
Balık ve diğer besinlerin mevsiminde tüketilmesi gerektiğinin altını çizen Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun da Lezzet.com.tr okurları için palamutu anlattı. Dursun, "Palamut Marmara ve Karadeniz’de en çok avlanan balık türleri arasında yer alır. Özellikle Eylül – Ekim aylarında tüketim sıklığı artış göstermektedir. Malta palamudu (Naucrates ductor) ve Torik palamudu (sarda sarda) olmak üzere iki palamut cinsi bilinir" diyor.
Peki, palamutun besin değerleri nasıl? Elif Melek Avcı Dursun, "Palamut balığı, protein, A vitamini, folik asit, potasyum, fosfor, demir açısından zengin bir kaynaktır. Yağlı bir balık olan palamut omega 3 yağ asidi içeriği yüksektir. Aynı zamanda yüksek miktarda fosfor, sülfür ve vitaminler içerir. Bağışıklığın düzenlenmesinde, saç dökülmesinin azalmasında, diş ve kemiklerin güçlenmesinde, dişeti kanamalarının azalmasında, kalp ve damar sağlığının korunmasında, kan basıncının düzenlenmesinde, kolesterolün azaltılmasında, görme fonksiyonunun düzenlenmesinde, hafızayı güçlendirmekte, boy uzamasının artışında önemli rol oynayan besin bileşenlerine sahiptir" yorumunu yapıyor. Dursun şöyle devam ediyor:
"Palamut yüksek oranda protein içeriği ile hücre yenilenmesine destek olur. Palamuttaki protein içeriği, açık yaraların kısa zamanda iyileşmesini sağlar, cildi gençleştirir ve onarır. Palamut ayrıca D vitamini açısından en zengin balık türlerindendir".
Dursun'un bu soruya yanıtı ise şöyle: Pişmemiş 100 gram ağırlığında olan bir palamut balığı 210 kcal değerine sahiptir. Kalorisinin yüzde 63’ünü yağ ve yüzde 37’sini protein oluşturmaktadır.
Palamut pişirme yöntemlerine göre farklı kalori değerlerine sahip olur. Pişirme tekniğine göre yemeklerin yağ oranı ve içerdiği besin maddelerine bağlı olarak kalori değerleri artış gösterebilmektedir. Besin değerinin korunması ve besleyici özelliklerinin kaybolmaması adına, en uygun yöntemler buğulama, buharda pişirme teknikleri kullanılabilir. Sebze, yeşillik ve çeşitli baharatlar ile harmanlanarak, soslanarak balığı fırınladığımızda besleyici özellikleri artar, vitamin – mineral emilimi kolaylaşır, lezzet artar. Özellikle defne yaprağı, tane karabiber, kapya biber, limon, garnitür sebzeler ile balığı harmanlayarak fırınladığınızda balığın hem kolay piştiğini hem de daha lezzetli olduğunu görebilirsiniz. Bu yöntemlerle pişen balığı hafif sulu bir şekilde tüketebilir veya salatalara ekleyebilir ve hatta çorbasını bile yapabilirsiniz! Böylece palamutun sahip olduğu besin değerlerini daha da artırarak tüketmiş oluruz.
Mevsiminde tüketilen tüm besinler ekonomik olarak bütçemize katkı sağlamakta. Haftada 2-3 porsiyon balık tüketimi ile kalp – damar sağlığı korunurken, tip 2 diyabetin önlenmesi, inflamasyonun azaltılması, bağışıklığın güçlendirilmesi ve genel sağlığın korunup güçlendirilmesi sağlanabilir.
Şunlara da göz atın;