Öncelikle şu bilgiyi verelim doğada yetişen mantarlar kesinlikle tüketmemelidir. Doğada yetişen mantarlar kolaylıkla birbirlerine karıştırılabilir ve oldukça tehlikelidir. Mantar zehirlenmeleri ölümcül etkilere sahiptir. Bu nedenle yenilebilen mantarlar sadece çok güvenilir yerlerden alınmalıdır.
Cincile mantarı, 5-10 cm uzunluğundaki sap kısmı ve şapkası ile tanınır. Menekşe renginde olan bu mantarın şapkası, olgunlaştıkça kahverengiye döner. Selenyum, D vitamini ve lif bakımından zengindir. Yenilebilir bir mantar olan cincilenin plakaları birbirine birleşiktir. Eti gri ve mavi renklere sahiptir. En belirgin özelliği ise koparıldığında yanık lastiğe benzer bir koku salmasıdır.
Not: Cincile mantarı alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Bu nedenle risklidir. Bir uzmana danışmadan kesinlikle tüketilmemelidir.
Köknar ve iğne yapraklı ormanlarda bulunan cincile mantarı, İlkbahar mevsiminin sonlarında görülmeye başlar. Ortası biraz çökük olan bu mantar, Haziran ayında yetişir. Bazı yörelerde Ekim ayına kadar bulmak mümkündür. Çürükçül bir mantar olduğu için, otların ve çürümüş yaprakların arasında kümeler halinde görülebilir. Küçük yapısıyla, zor fark edilir. Ülkemizde en çok Bolu ve Karaman'da cincile mantarı yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Bu mantar böcekleri ve sinekleri kendine çekmediği için, kolayca temizlenebilir. Topraktan sökülen veya satın alınan mantarın sap kısmı, şişkin olan tabandan kesilir. Şapkası ise fırça ile temizlenebilir. Temizlenen mantarlar fırında kurutulduktan sonra kavanozda veya buzlukta saklanabilir. Buzlukta saklanacaksa, küçük parçalara bölünmesi ve tuzlu suda haşlanması önerilir. Haşlanan mantarların suyu süzüldükten sonra, buzlukta 1 yıla kadar muhafaza edebilirsiniz.
Aromatik kokusu ve lezzetiyle mutfakta geniş bir kullanımı vardır. Tadı keskin olduğu için birkaç dakika haşlanması gerekir. Salçalı yemek olarak sunulabilir. Tereyağı ile sotelendiğinde makarna soslarına eklenebilir veya doğrudan mangalda pişirilerek tüketilebilir. Bazı yörelerde çorbası da yapılır.
Bolu mutfağında genelde kuşbaşı etle birlikte börek, pide gibi hamur işi tariflerde kullanılır. Kastamonu mutfağında üçürdüm pilavının ana malzemesidir.
Önemli Not: Cincile mantarı çiğ bir şekilde tüketilirse, zehirlenmelere yol açabilir. Kronik hastalığı olanların, hamilelerin, emziren annelerin ve alerjik bünyeye sahip olan kişilerin, cincile mantarı yemeden önce mutlaka doktora danışması gerekir. Ayrıca doğada bulunan mantarlar, zehirli olabileceği için bilinçsizce tüketilmemelidir.
Şunlara da göz atın;