Ayurveda, Hindistan’ın geleneksel ve kökenleri binlerce yıl öncesine dayanan kadim tedavi sistemlerinden biridir. Ayurveda’ya göre sağlık; bedeni, aklı ve ruhu bütün olarak kapsar. Birlikte çalışarak vücudun dengede kalmasını sağlar. Sağlıklı yaşamın ana prensiplerini ise sağlıklı ve dengeli beslenme, egzersiz, rutinler, meditasyon ve detoksifikasyon olarak sıralar.

Ayurveda da tıpkı Hiprokrat’ın dediği gibi gıdayı ilaç olarak kabul eder. Bu nedenle beslenme, Ayurveda’da çok önemli bir rol oynar. Vücudumuza bir şeyi ne zaman ve nasıl aldığımıza bağlı olarak Ayurveda’da sindirim ateşini temsil eden ‘Agni’ kuvvetlidir. ‘Agni’ ateşi güçlü ise besinlerden sadece fizyolojik olarak değil, enerjisel olarak da faydalanırız.

Kadim bilgiler; “Ne yersen değil, ne sindirirsen o sensin” der.

Ayurvedik beden tipimizi öğrenerek ikinci beynimiz olan bağırsaklarımızın çalışma sistemini de dengelemiş oluruz. Düzgün bir sindirim sistemi de kilo yönetimini destekler.

Ayurveda'ya Göre Nasıl Beslenmeliyiz?

Ayurveda’ya göre; doğanın beş elementi (boşluk (ether), ateş, hava, su, toprak), insan vücudunda birleşerek üç beden tipini (Vata, Pitta, Kapha) oluşturur. Bu üç beden tiplerinin genel adı ‘dosha’dır. Hepimizin bünyesinde üç ‘dosha’ya ilişkin özellikler bulunmaktadır. Ancak kişisel özellikler sebebiyle farklı oranlarda bazı ‘dosha’lar daha baskın olur.

1. Vata, hava ve ether elementlerini içerir ve hareketi temsil eder.
2. Yemek seçimlerinde sıcak ve enerji verici gıdalar tercih edilmelidir.
3. Özellikle soğuk havalarda tatlı, tuzlu ve ekşi tatlar kullanılmalıdır.

Vata için uygun baharatlar: Kakule, karanfil, kimyon, karabiber, tarçın, hardal tozu, zencefil...

1. Pitta, su ve ateş elementlerini içerir. Sindirim ve metabolizmayı temsil eder.
2. Bünyeyi serinleten hafif ve serin yemekler ile dengelenmelidir. Tatlı, bitter ve buruk tatlar tercih edilmeli. Ekşi, tuzlu ve yakıcı tatlar ise ölçülü tüketilmeli.

Pita için baharatlar: Kişniş, kimyon, rezene, safran, karanfil, zerdeçal...

1. Kapha, toprak ve su elementlerini içerir. Bağışıklık sistemi ile ilişkilendirilir.
2. Yemeklerde genellikle sıcak, hafif ve kuru gıdalar tercih edilmeli. Soğuk, ağır ve yağlı gıdalardan kaçınmalı. Her öğünde acı, buruk ve yakıcı besin gruplarından bulundurmalı. Tatlı, tuzlu ve ekşi gıdalar dengeyi bozduğundan mümkün olduğunca kaçınılmalı.

Kapha için baharatlar: Kırmızı biber, karabiber, zencefil, kimyon, zerdeçal, kakule, tarçın, karanfil...

Ayurvedik Arınma Protokolü

Sonbahar geldiğinde ayurvedik rutinlerden biri, mevsime uygun arınmadır. Mevsimsel dönüşümler bedenimizde dengesizlikler oluşturabilir. Dengeyi korumak için mevsimi etkileyen, ‘dosha’ya uygun beslenme prensiplerini hayatımıza geçirmeliyiz.

Hem sonbaharı hem de bir sonraki mevsim olan kış aylarını daha dengeli ve enerjik bir şekilde yaşamamızı sağlarız.

Ayurveda’ya göre sonbaharda Vata ‘dosha’nın beden üzerindeki etkileri artar.

Ve buna bağlı olarak oluşacak bazı rahatsızlıklara karşı tedbirleri almalıyız.

1. Düzensiz sindirim
2. Uykusuzluk
3. Halsizlik
4. İsteksizlik
5. Şeker ve karbonhidrat isteği görülebilir.

Bu gibi durumlarla kolayca başa çıkmak için sonbahara uygun bazı beslenme değişiklikleri yapmak gerekir. Böylece sistemimiz mevsimle uyumlanır ve sağlığımız dengeye ulaşır.

1. Sabahları oda sıcaklığından biraz daha sıcak su içine yarım limon suyu ve bir çay kaşığı bal eklenebilir.
2. Topraklanmaya yardımcı kereviz, pancar, tatlı patates gibi kök sebzeler daha çok kullanılmalı.
3. Zencefil, tarçın, kakule, kişniş, kimyon gibi baharatlar tercih edilmeli.
4. Altı tadın dengede olduğu renkli tabaklar hazırlanmalı.
5. Sebzeler mutlaka pişirilmeli. Salata olarak kullanacağımız sebzeler bile hafif sotelenmeli ve limon sos eklenmeli.
6. Buzlu veya soğuk su, smoothie içilmemeli. Dondurma yenmemeli.
7. Zeytinyağı, hindistancevizi yağı veya sade yağ gibi sağlıklı, kaliteli yağlar kullanılmalı.
8. Öğünlere yağlı tohum eklenmeli.
9. Çiğ kuruyemişler bir gece suda bekletildikten sonra kullanılmalı.
10. Zencefil ve sarımsak gibi ısıtıcı baharatlarla Vata’yı dengeleyen yiyecekler hazırlayabilirsiniz.
11. Önceden pişmiş, soğumuş ve tekrar ısınmış yiyecekler yerine her zaman taze pişmiş yiyecekler  tercih edilir.
12. Çiğ meyve mümkün olduğunca gün içinde ve sınırlı adette yenmeli.
13. Sebze çorbası ve kitchari çok uygun besinlerdendir.

Ayurvedik Beslenmenin Temel Kuralları Nelerdir?

1. Güne güzel bir başlangıç yapmak için bir bardak ılık su tüm bedenimizi temizler.
2. Öğünler arasında 4-5 saat olmalıdır ki; sindirim sistemimiz dinlensin.
3. Ana yemek, Agni ateşinin en yüksek olduğu öğlen 12.00 civarında olmalıdır.
4. Yemek esnasında doyduğunuzu hissediyorsanız daha fazla yenmemeli.
5. Hepsinden önemlisi, yemek yerken asla acele edilmemeli. Lokmalar iyice çiğnenmeli.
6. Ağır ve hayvansal yemeklerin sindirimi zor olduğundan öğle saatlerinde yenmeli.
7. Güneşin batması ile beslenme son bulmalı.
8. Taze ve mevsimlik malzemeler mutlaka pişmiş tüketilmeli.
9. 6 Ayurvedik tadın tümü (tatlı, ekşi, tuzlu, acı, ekşi ve keskin) belirli oranlarda günlük öğünlerinizde kullanılmalı.
10. Buzlu içeceklerden kaçınılmalı.
11. Sinirli ve üzgünken yemek yemekten kaçınılmalı.

Kahvaltılık Çikolatalı Kinoa Tarifi

Malzemeler;

1. Bir adet olgun muz (ezilmiş )
2. Üç adet hurma
3. ½ bardak beyaz kinoa (iyice yıkanmış ve 1  bardak suda pişmiş)
4. Bir bardak bitkisel süt
5. 50 gr yüzde 70 bitter çikolata
6. Bir yemek kaşığı pekmez
7. İki yemek kaşığı ham kakao
8. Taze mevsim meyveleri (süslemek için)

Yapılışı: Tencereye pişmiş kinoa, muz, hurma, süt, çikolata ve pekmezi koyup bir taşım pişirin. Ham kakaoyu da ekleyip karıştırın. Servis tabağına almadan tadını kontrol edin, gerekirse içine biraz bal ekleyebilirsiniz. Tercihen orman meyveleri kullanın ve sıcak yemeyi tercih edin.

Yazar:

Şef Pelin Bozkurt Bilgiç

Şunlara da göz atın;

1. Ketojenik beslenme nedir?
2. Vegan beslenmenin faydaları nelerdir?
3. Glütensiz beslenme nasıl yapılır?
4. İçgüdüsel beslenme nedir?
5. Duygusal beslenme nasıl kontrol edilir?