Yoğurt, besin değeri yüksek olan ve mutfaklarda sık sık kullanılan gıdalardan biridir. Fermente bir süt ürünü olan yoğurt, çiğ sütün mayalanması ile elde edilir. Meze yapımında da yaygın olarak kullanılan bu besin, meyveli, sade olduğu gibi, su eklendiğinde cacık ve ayran gibi çeşitleriyle de tüketilir. Türk mutfağının farklı yerlerinde yoğurt çeşitleri değişkenlik gösterir.
Hatay'ın ilçelerinde üretilen bu yoğurdun geçmişi 100 yıl eskiye dayanır. İnek veya keçi sütünden üretilir. Yoğurt süzülür, tekrar sulandırılır ve bakır kalaylı kazanlarda pişirilir. Belli bir kıvama geldikten sonra tuz ilavesi yapılır. Odun ateşinde pişirilen tuzlu yoğurtlarda, hafif tütsülenmiş bir tat ve koku olur. Coğrafi işaret almış yoğurt çeşitlerinden biridir.
Bursa Mudanya'nın Tirilye mahallesinde yapılan bakraç yoğurdu, katı bir kıvama sahiptir. Yöre halkı tarafından, çok eski zamanlardan beri yapılmaktadır.
Siirt'te koyun sütünden yapılan bu yoğurt, bakraca konularak hazırlanır.
1830'lu yıllarda popüler hale gelen Silivri yoğurdu, manda sütünden elde edilir. Manda sütü ağır ateşte sürekli karıştırılarak kaynatılır. İçindeki fazla su buharlaştıktan sonra mayalanır ve peynir kıvamında sert bir yoğurt elde edilir. 2022 yılında coğrafi işaret almıştır.
Ülkemizde en popüler olan yoğurt çeşitlerinden biri de Silifke yoğurdudur. Yapımında sadece Toroslar'da otlanan ve doğal ortamda beslenen keçilerden elde edilen süt kullanılır. Süt çilisi adı verilen kaplarda pişirilir. Üzerinde oluşan köpükler sürekli dağıtılır ve maya ilave edilerek hazırlanır. 2022 tarihinde coğrafi işaret almış ve tescillenmiştir.
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesindeki Yörük köylerinde hazırlanan bir yoğurttur. Bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez zamanı hazırlanır. Bitkilerin üzerinden toplanan çiy taneleriyle hazırlanır.
Zonguldak Çaycuma'da hazırlanan bu yoğurt, Anadolu mandalarından elde edilen süt ile hazırlanır. Türk Patent Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Van'ın Özalp ilçesinde yapılan bu yoğurt, koyun sütünden elde edilir. Küp içinde toprak altına gömülür ve 5 ay boyunca toprak altında bekletilir. Ardından çıkarılarak tüketilir. Yoğurdun toprak altında bırakılması, bozulmasını önlerken tadının güzelleşmesini de sağlar.
Koyun sütünde elde edilen bu yoğurt, Afyonkarahisar ile özdeşleşmiştir. Yağ oranı yüksektir ve kremsi bir renktedir. Yoğun bir kıvama sahiptir. Üst kısmında sarımtırak bir kaymak tabakası bulunur. 2021 yılında coğrafi işaret almıştır.
Afyon yoğurdu, Manda sütü ve manda kaymağı üretiminden kalan kaymakaltı sütünden üretilir. 2021 yılında coğrafi işaret almıştır.
Ankara Mamak yoğurdu, kendine özgü yöntemlerle işlenen inek sütünden elde edilir. Ravak mayası olarak bilinen maya ile süt mayalanır. Beyaz rengi, kendine has tadı ve kokusu vardır. Sert ve kıvamlı bir yapıdadır. 2021 yılında coğrafi işaret almıştır.
Ereğli koyun yoğurdunun geçmişi, yüzyıllar öncesine dayanır. Koyun sütü odun ateşinde yüksek sıcaklıkta pişirilir. Isıtılmış kazanlara doğrudan süt eklenir. Yanıksı aroma bu şekilde sağlanır. 2021 yılında coğrafi işaret almıştır.
2021 yılında coğrafi işaret alan Aksaray Eşmekaya yoğurdu, bitkilerle beslenen koyunların sütünden üretilir. Protein oranı %6,2'dir. Çok koyu bir kıvamı vardır. Nisan-Haziran ayları arasında üretilen bu yoğurt, kendine has bir tada sahiptir.
En meşhur yoğurt türlerinden biri olan Kanlıca yoğurdu, İstanbul Kanlıca'da üretilen tarihi bir yoğurttur. Her sene Beykoz Belediyesi sponsorluğunda Kanlıca Yoğurdu Festivalleri düzenlenir.
Özellikle pandemi döneminde çok fazla kişi tarafından tüketilmeye başlanan ev yoğurdu, sokak sütçülerinden alınan çiğ süt ile hazırlanır. Tencerede uygun sıcaklıkta pişirilen süt, maya ile mayalanır ve bir örtü veya battaniye ile sarılarak 6 saat mayalamaya bırakılır.
Bakınız; Ev yapımı yoğurt
Şunlara da göz atın;