Öksürük, vücudunuzun solunum yollarınızı temizlemek için kullandığı bir reflekstir. Hasta olduğunuzda öksürük yaygın olsa da öksürüğe alerjiler, astım ve asit reflü de neden olabilir. Özellikle hasta olduğunuzda öksürmek can sıkıcı olabilir. Ayrıca enerjinizi tüketebilir ve uykunuzu bölerek sizi daha da zayıflatabilir. Çay gibi sıcak içeceklerin içilmesi öksürüğü sakinleştirmeye ve hafifletmeye yardımcı olabilir.
Balın soğuk algınlığı semptomlarını hafifletmenin doğal bir yolu olarak kullanıldığını duymuş olabilirsiniz. Bal, boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olmasının yanı sıra öksürük semptomlarını hafifletmede de aynı derecede etkili olabilir. Çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar balın gece öksürüklerini hafifletmede ve uykuyu iyileştirmede etkili olduğunu bulmuştur. 1 bardak kaynar suya, 1 yemek kaşığı bal ve 1 yemek kaşığı limon suyu ekleyerek ballı çay hazırlayabilirsiniz.
İnsanlar meyan kökünü geleneksel tıpta öksürük, enfeksiyonlar ve sindirim sorunları gibi çeşitli durumlar için kullanmışlardır. 2015 yılında yapılan bir incelemeye göre, bazı çalışmalar meyan kökünün çeşitli bakteri, mantar ve hatta bazı virüs türlerinin büyümesini durdurmada etkili olabileceğini göstermiştir. Ayrıca fareler üzerinde yapılan bir araştırma, meyan kökündeki bileşenlerin öksürük sıklığını %30 ila %78 oranında azaltabildiğini buldu. 1 bardak suya, 1 yemek kaşığı kurutulmuş ve dilimlenmiş meyan kökü ekleyin. 10 dakika kaynattıktan sonra, süzerek içebilirsiniz.
Not: Hamilelerin meyan kökü kullanmaktan kaçınması gerekmektedir. Ayrıca çok miktarda meyan kökü tüketmek yüksek tansiyona veya potasyum seviyelerinde düşüşlere neden olabilir.
Zencefil, astım, mide bulantısı ve artrit dahil olmak üzere çeşitli sağlık durumları için kullanılıyor. 2015 yılında yapılan bir araştırma, zencefilli çayın güçlü anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip olduğunu ve bunun da öksürüğün neden olduğu tahriş olmuş boğazı ve solunum yollarını hafifletmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Not: Yine de çok fazla zencefil tüketmenin karın rahatsızlığı, mide yanması ve ishal gibi yan etkileri olabilir. Kan inceltici ilaçlarla da etkileşime girebilir.
Hatmi kökü yüzyıllardır öksürük, soğuk algınlığı ve cilt problemlerini hafifletmek için bitkisel ilaçlarda kullanılmaktadır. 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre hatmi kökü, mukusun gevşemesine ve bakterilerin engellenmesine yardımcı olan bir enzim görevi görüyor gibi görünüyor. 1 yemek kaşığı hatmi kökü, 1 buçuk bardak suyla karıştırılır. 6-8 saat demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.
Not: İlaç kullanıyorsanız hatmi kökünün sizin için uygun olup olmadığını belirlemek için bir doktorla veya sağlık uzmanıyla konuşun. Birçok ilaçla etkileşime girebilir. Hamilelerin kullanmaması önerilir.
Yeşil çay, belirli beta blokerlerle etkileşime girebilmesine rağmen, ölçülü miktarlarda tüketildiğinde genellikle güvenlidir. Yatma zamanına çok yakın tüketildiğinde kendinizi gergin hissetmenize veya uykunuzu etkilemesine neden olabilecek kafein içerir. Yeşil çay, ses kısıklığı ve öksürük semptomlarını hafifletebilir. Hazır yeşil çayı, kaynar suda bekletin. Demlenen çayın poşetini çıkararak içebilirsiniz.
İnsanlar genellikle kekik otunu baharat olarak kullanırlar. Aynı zamanda antimikrobiyal aktiviteye de sahip ve 2019 tarihli bir klinik incelemeye göre öksürük tedavisinde faydalı olabilir. 2021 yılında yapılan kontrollü bir araştırmada, akut öksürüğü olan kişilerde kekik ve sarmaşık özü araştırıldı. Araştırmaları, ekstrenin öksürük nöbetlerini ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabileceğini ileri sürdü. Kekik çayını hazırlamak için, 3 taze kekik dalına 1 buçuk bardak kaynar su ekleyin. 5 dakika bekledikten sonra süzüp içebilirsiniz.
İnsanlar tarih boyunca bunu soğuk algınlığı, sindirim sorunları ve baş ağrılarını tedavi etmek de dahil olmak üzere çeşitli amaçlar için nane çayını kullanmışlardır. Bazı araştırmalar nanenin antimikrobiyal, antioksidan ve ağrı giderici özelliklere sahip olduğunu göstermiştir. Soğuk algınlığınız varsa nane çayının özellikleri tıkalı sinüslerin açılmasına yardımcı olabilir ve nefes almanızı kolaylaştırabilir. 2 bardak kaynar suya, 15 nane yaprağı ekleyin ve 5 dakika demlenmesi için bekleyin. Ardından yaprakları süzerek içebilirsiniz.
Kuşburnu, C vitamini bakımından zengindir ve bağışıklık sistemini destekleyebilir. Öksürüğe karşı doğal bir destek sağlamak için kuşburnu çayı içebilirsiniz.
Okaliptüs, solunum yollarını açabilir ve öksürüğü rahatlatabilir. Birkaç okaliptüs yaprağını sıcak suya ekleyerek okaliptüs çayını demleyebilir ve buharını soluyarak etkilerini artırabilirsiniz.
Not: Herhangi bir sağlık sorunu veya kronik rahatsızlığınız varsa, bitki çaylarını kullanmaya başlamadan önce bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Unutmayın, bitki çayları sadece semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir ve kesin bir tedavi sağlamaz. Şiddetli veya uzun süreli öksürük durumunda profesyonel tıbbi yardım almak önemlidir.
Yazar:
Fitoterapi Uzmanı ve Dyt. Elif Küçükaslan
instagram.com/fitodyt.elifkeloglu
Şunlara da göz atın;