Mezopotamya Yemekleri: 9 Şehirden 22 Farklı Tarif

Mezopotamya, Dicle ve Fırat Nehri'nin arasında kalan topraklara verilen isimdir. Mezopotamya'nın uygarlık tarihi M.Ö 12.000 yıllar öncesine kadar dayanıyor. Ülkemizden 9 şehri kapsayan Mezopotamya toprakları, farklı kültürlerin yoğrulduğu bir yer olarak biliniyor. Farklı kültürlerin izlerini taşıyan Mezopotamya mutfak kültürü, zengin içeriği ile hem yöre halkını, hem de turistleri büyülüyor. 

Mezopotamya'da Mutfak Kültürü

1. Gaziantep Mutfağı: Gastronomi dalında UNESCO'nun 'Yaratıcı Şehirler Ağı'na girmeyi başaran Gaziantep, lahmacun, kebap, baklava gibi yemekleriyle ön plana çıkıyor. Mezopotamya'nın mutfak kültürünü de içinde barındıran Antep mutfağı, lezzetli yemekleri ile mutlaka uğranması gereken lezzet duraklarının başında geliyor.
2. Diyarbakır Mutfağı: Yörede yetiştirilen sebzeler, otlar ve baharatlar, mutfak kültürüne önemli bir katkı sağlamış durumdadır. Meftune, burma kadayıf, ciğer kebabı gibi lezzetleriyle ön plana çıkan Diyarbakır mutfağı, farklı kültürleri içerisinde barındırır. Ayrıca Diyarbakır'ın tüm han ve kafelerinde menengiç kahvesine yer verilir.
3. Kilis Mutfağı: Halep mutfağı etkisinin sık sık görüldüğü Kilis mutfağında, Kilis tava, şıhıl mahşi, haytalya, cennet çamuru ve maltıha gibi yemekler ön plana çıkar. Kilis mutfağında hem yağlı ve baharatlı, hem de zeytinyağlı yemeklere yer verilir.
4. Batman Mutfağı: Mezopotamya'nın karakteristik özelliklerini yansıtan Batman mutfağında koyun eti ve bulgur vazgeçilmez malzemelerdendir. Şam böreği, bumbar dolması, havdel, kütülk ve sumaklı dolmalar ön plana çıkan yemeklerdendir. Ayrıca Batman'da çamurdan yapılmış ocaklarda bol bol tandır ekmeği pişirilir. Zengin bir floraya sahip olan Batman'ın en önemli lezzetleri arasında Sason balığı da vardır.
5. Adıyaman Mutfağı: Etiyle, buğdayıyla, otlarıyla ve üzümüyle ön plana çıkan Adıyaman mutfağında, çiğ köfte ve içli köftenin yeri bir başkadır. Kavurmalı hıtap, dövmeç, Adıyaman köftesi ve peynirli irmik helvası da yöre halkının sevdiği lezzetlerin başında gelir.
6. Mardin Mutfağı: Mardin, Mezopotamya mutfağının izlerini taşıyan, benzersiz mutfaklardan biridir. Et, bulgur, sebze ve baharatlar harmanlanarak muhteşem bir uyum içinde sunulur. Özellikle tahıllara yemeklerde sık sık yer verilir. Kıliçe, zingil, bacanak çorbası, kahiye tatlısı ve içli köftenin farklı versiyonlar, ön plana çıkan yemekler arasındadır. Zencefilli limonata, mırra kahvesi ve mahlep likörü de sık sık tercih edilir.
7. Siirt Mutfağı: Farklı kültürleri, kendi kültürü ile harmanlayan Siirt mutfağı, Fransızların kır bitkilerinden yapılmış yemeklerine, İtalyanların kuru ekmeğine bile yer verir. Siirt mutfağı denildiğinde ilk akla gelen lezzet büryan kebabı ve perde pilavıdır. Ekşili kuru dolma ve kekik çorbası da Siirt'in vazgeçilmezlerindendir.
8. Şanlıurfa Mutfağı: Mezopotamya mutfak kültürünü en iyi yansıtan mutfak ise, Urfa'dır. Bol baharatlı, acılı ve salçalı yemekleriyle tanınan Şanlıurfa mutfağında, buğday sık sık kullanılır. Çiğ köfte, Urfa kebabı, pazı borani, ağzı açık ve acı kahve Urfa'nın ön plana çıkan yemekleridir. Urfa'da her yemeğin yanında mutlaka közlenmiş isot sunulur.
9. Şırnak Mutfağı: Kutlık, serbidev, meyre, şımşıpe gibi yemeklerle ön plana çıkan Şırnak mutfağında, beklemiş ete rastlamak pek mümkün değildir. Bunun nedeni ise, etin günlük kesilmesidir. Etler, genellikle baharat veya acılı-ekşili karışımlarla harmanlanır. Et ağırlıklı bir mutfak kültürüne sahip olan Şırnak da, yemekler kömür ateşinde pişirilir.

Mezopotamya Mutfağından 22 Nefis Tarif

1. Çiğ Köfte

İsot, bulgur ve et ile hazırlanan çiğ köfte, Adıyaman mutfağıyla özdeşleşmiştir. Kökeni çok eskiye dayanan bu lezzet, marul ve limon eşliğinde sunulur. Özellikle Mezopotamya şehirlerinde yaygın olarak tüketilir.

1. Mumbar Dolması

Mumbarın pirinç, bulgur ve baharatlarla doldurulmasıyla hazırlanan mumbar dolması, Batman başta olmak üzere Antep ve Adana'da da sık sık tüketilir. Mumbar dolması yapımında hem domates salçası, hem de biber salçası kullanılır.

1. Besni Tava

Patlıcan, domates ve kuzu etiyle hazırlanan Besni tava, Adıyaman'ın en sevilen yemeklerindendir. Hazırlaması 15 dakika süren bu yemek, fırında pişirildikten sonra sıcak sıcak servis edilir.

1. Ikbebet

Mardin mutfağında çok sevilen ıkbebet, haşlanmış içli köfte olarak da bilinir. Kıymalı harç ile doldurulan ıkbebet, tuzlu suda haşlandıktan sonra limonla birlikte sunulur.

1. Irok

Mardin ile özdeşleşen irok, ıkbebet gibi hazırlanır. Ancak hazırlanan içli köfteler, haşlama yerine kızartma usulüyle pişirilir. Ayrıca bazı yörelerde 'oruk' olarak da bilinir.

1. Kaburga Dolması

İç harcı pirinç, kıyma ve badem ile doldurulan kaburga dolması, koyun eti ile hazırlanır. Özellikle kalabalık sofralarda yer verilen kaburga dolması, hem doyurucu, hem de lezzetli bir yemektir.

1. Kilis Tava

İsminden anlaşılacağı üzere Kilis mutfağıyla özdeşleşen bu yemek, kuzu etinin zırhla kıyma haline getirilmesiyle hazırlanır. Kilis'in yanı sıra Antep ve Urfa'da da sevilir. Ayrıca 'tava kebabı' ismiyle de bilinir.

1. Büryan Kebabı

Pilav ve sebze ile birlikte sunulan büryan kebabı, Siirt mutfağının gözde tariflerinden biridir. Kebabın yanında sunulan pilav, safran, kuş üzümü ve yenibahar ile tatlandırılır.

1. Kibe (İşkembe Dolması)

Kuzu işkembesinin bulgur ve kıyma ile doldurulmasıyla hazırlanan işkembe dolması, Mezopotamya şehirleri arasında 'kibe' ismiyle bilinir. Bu yemeğin lezzetli olması için, işkembeler çok iyi bir şekilde temizlenmelidir.

1. Maklube

Ülkemizde en çok Siirt ve Hatay mutfağında tüketilen maklube, pilavın, dana eti ve soğanla birlikte sunulmasıyla hazırlanır. Özellikle Mezopotamya mutfağında ve Arap ülkelerinde büyük bir ilgi görür.

1. Patlıcan Kebabı

Gaziantep, Şanlıurfa ve Adıyaman başta olmak üzere birçok şehirde tüketilen patlıcan kebap, yalnızca 6 malzemeden oluşur. Patlıcan kebabını, videolu anlatımıyla kolayca hazırlayabilirsiniz.

1. Sac Tava

Günümüzde çok sevilen sac tava, Diyarbakır mutfağından yayılmıştır. Kökeni çok eskiye dayanan bu yemek, et ve sebzelerin birleşiminden oluşur. İsmini 'sac' olarak bilinen pişirme tavasından alır.

1. Sembusek

Kapalı lahmacun olarak bilinen sembusek, Mardin ve Hatay'ın meşhur lezzetlerindendir. İç harcı kıyma ile doldurulan hamur, yarım ay şeklinde kapatılır ve kızartılır.

1. Kitel Raha

Süryani içli köftesi olarak da bilinen kitel raha, hem Mardin, hem de Siirt mutfağıyla özdeşleşmiştir. Kıyma, bulgur ve yarma ile hazırlanır. Yoğurtlu sos eşliğinde sunulur.

1. Tırşik

Bir çeşit türlü yemeği olarak da bilinen tırşik, Mezopotamya mutfağının mutlaka denenmesi gereken lezzetlerinden biridir. Hazırlaması 15, pişirmesi 25 dakika süren bu yemek, kısık ateşte pişirilmelidir.

1. Yuvalama Çorbası

Antep'in meşhur yuvalamasını bilmeyen yoktur. Nohut, et, pirinç ve yoğurt ile hazırlanan bu yemek, sıcak bir başlangıç için sık sık tercih edilir.

1. Antep Fıstıklı Kuru Baklava

Mezopotamya tatlıları denildiğinde, ilk akla gelen ise dünya çapında ilgi gören baklavadır. Antep mutfağıyla özdeşleşen baklava, bayramların ve özel günlerin vazgeçilmezidir.

1. Hariri

Süt, pekmez, tarçın ve nişasta ile hazırlanan hariri tatlısı, Mardin ile özdeşleşmiştir. Ancak yöre halkı bu tatlıyı, üzümden çıkarılan şıra veya üzüm pekmezi ile yapar.

1. Haytalya

Damla sakızı, süt ve su ile hazırlanan haytalya tatlısı, fıstık ve badem ile zenginleştirilir. Aroma katmak için, tatlı içerisine gül suyu eklenir. İsteğe göre meyve de eklenebilir.

1. Kerebiç

Kerebiç, Mersin ile özdeşleşen bir tatlıdır. Ancak Kilis mutfağında da sık sık tüketilir. Bazı yörelerde 'gerebiç' ismiyle de bilinir. Kerebiç tatlısının içi, ceviz ya da antep fıstığı ile doldurulur.

1. Mırra Kahvesi

Mezopotamya şehirlerinde nereye giderseniz gidin, mutlaka karşınıza çıkacak bir lezzettir mırra kahvesi. Acı kahve olarak da bilinen mırra, kahve çekirdeği ve su ile hazırlanır.

1. Şıllık Tatlısı

Şanlıurfa'nın meşhur tatlısı olarak bilinen şıllık, un, su ve nişasta ile hazırlanır. Araları cevizle doldurulan şıllık tatlısı, şerbetle buluştuktan sonra servis edilir.

Şunlara da göz atın;

1. Erzurum yemekleri
2. Afyon yemekleri
3. Adana yemekleri
4. Girit yemekleri
5. Sivas yemekleri