Irritabl bağırsak sendromu (IBS) diğer bir adıyla huzursuz bağırsak sendromu son dönemlerde adını sıklıkla duyduğumuz bir rahatsızlık. Irritable bağırsak sendromu (IBS) açıklanamayan karın rahatsızlığı veya ağrı ile kendisini gösteren bağırsak hareketlerinde değişiklik durumudur.

Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte bağırsak florasının bozulması, stres, genetik yatkınlık hastalığın ortaya çıkış nedenleri arasında gösterilebilir.

Irritabl Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Irritabl bağırsak sendromunda temel semptomlar, karın ağrısı veya karında rahatsızlık hissi, ishal, kabızlık ve şişkinliktir. Semptomların türü ve şiddeti bireysel farklılıklar gösteriyor. Fakat çoğu kişi belirli aralıklarla aynı semptomları gösterebiliyor. Kişinin günlük yaşam kalitesini ciddi anlamda düşüren bu hastalığın kesin tedavisi maalesef yok. Fakat zaman zaman uygulanan ilaç tedavisi, stres yönetimi için destek almak ve uygun diyet tedavisi ile hastalığın semptomları kontrol altına alınabiliyor. Diyet aslında şu an için en etkili tedavi yöntemi.

Irratabl bağırsak sendromunun görülme sıklığının artması ile birlikte hastalığın yönetiminde beslenmenin etkisi üzerine yapılan çalışmalarda düşük FODMAP diyetinin etkili olacağını göstermiştir. FODMAP’in açılımı “Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides and Polyols” olarak ifade ediliyor. Yani fermente olabilen oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve polioller. Bu bileşenler aslında kısa zincirli karbonhidratlar. Bu diyet yaklaşımında 4-6 hafta sürecinde yüksek FODMAP içeren besinler diyetten çıkarılır ve 4-6 haftanın sonunda diyete yavaş yavaş eklenerek besinlerin etkisi gözlemlenir. Buradaki süre bağırsak yüzeyinin kendi kendini onarması için geçmesi gereken süre. Bu nedenle en az 4 haftalık süre ile bu diyetin uygulanması gerekiyor.

FODMAP diyetinde temelde sınırlanması gereken ve serbest olan besinler:

1. Serbest meyveler: Yaban mersini, muz, kavun, üzüm, greyfurt, ıhlamur, limon, mandalina, ahududu, çilek ve portakal.
2. Sınırlandırılması gereken meyveler: Kayısı, elma, böğürtlen, mango, kiraz, şeftali, nektarin, hurma, karpuz, erik ve armut.
3. Serbest sebzeler: Patates, havuç, frenk soğanı, biber, patlıcan, salatalık, taze fasulye, zencefil, zeytin, marul, ıspanak, domates, taze nane, kabak, taze dereotu, taze roka, maydanoz, semizotu ve pazı.
4. Sınırlandırılması gereken sebzeler: Kuşkonmaz, enginar, mantar, karnabahar, sarımsak, arpacık soğanı, kuru soğan, taze soğan ve bezelye.
5. Serbest protein kaynakları: Fıstık, kuzu eti, dana eti, tavuk eti, çam fıstığı, tofu, tempeh ve ceviz.
6. Sınırlandırılması gereken protein kaynakları: Kaju ve baklagiller.
7. Serbest süt ürünleri: Laktozsuz süt, laktozsuz yoğurt, tereyağı, ghee, cheddar peyniri, parmesan ve mozzarella tipi peynirleri ve pirinç sütü.
8. Sınırlandırılması gereken süt ürünleri: Süzme peynir/ev yapımı peynir, yoğun/koyulaştırılmış süt, süt, krema, yoğurt ve dondurma.
9. Serbest tahıl grubu: Mısır, yulaf, mısır irmiği, esmer buğday, pirinç, glutensiz tahıl ürünleri, kinoa.
10. Sınırlandırılması gereken tahıl grubu: Çavdar, arpa ve buğday.

Düşük FODMAP diyetini uyguladıktan sonra sınırlandırılması gereken besin gruplarını her gün yeni bir besin olacak şekilde diyetinize ekleyin ve sizde hassasiyet oluşturan besin grubunu günlük yaşamınızdan çıkarın.

Düşük FODMAP diyeti dışında probiyotik, prebiyotik takviyelerin veya ikisinin birlikte kullanıldığı durumlarda yine kişideki gaz, şişkinlik, ishal, kabızlık gibi semptomların azaldığı görülmüş.

Son dönemlerde D vitamini takviyesinin de yine IBS deki semptomları azalttığı görülmüş. Yapılan bir çalışmada 6 aylık D vitamini kullanımı sonrasında D vitamini yüksek kişilerde gaz, şişkinlik ve karın ağrısının daha az görüldüğü belirtilmiş.

IBS rahatsızlığı olan kişilerin en çok zorlandığı konulardan birisi de Ramazan da iftar ve sahurda beslenme düzeni. Çoğu kişi bu dönemde beslenmesini düzenleyemediği için şiddetli karın ağrısı, gaz, ishal ve şişkinlik sorunu yaşayabiliyor.

2 adet yumurta+1 dilim glütensiz ekmek+2 adet ceviz veya 5 adet fındık+1 bardak laktozsuz süt+söğüş (domates+havuç+dereotu)

Haftada 3-4 gün iftardan sonra yaşanabilecek hazımsızlık ve şişkinlik için:

1 kupa kaynamış suya 1 çay kaşığı tane kimyon (havanda dövün)+1 çay kaşığı rezeneyi ekleyip ağzı kapalı bir süre 4-5 dakika demleyip tüketin.

Şunlara da göz atın;

1. Karın ağrısı nasıl geçer?
2. Böbrek taşı oluşumu nasıl önlenir?
3. Kan şekeri yükselince ne yapılır?
4. Bağırsak florasına iyi gelen besinler nelerdir?
5. Huzursuz bacak sendromuna ne iyi gelir?