İyotlu Tuz Kullanılmalı Mı?

Herhangi bir mutfak kilerinde bir kutu iyotlu tuz görme ihtimaliniz yüksek. Pek çok evde temel bir gıda maddesi olmasına rağmen, iyotlu tuzun gerçekte ne olduğu ve diyetin gerekli bir parçası olup olmadığı konusunda çok fazla kafa karışıklığı var. Bu yazıda, iyotlu tuzun sağlığınızı nasıl etkileyebileceğini ve onu kullanmanız gerekip gerekmediğini sizlere anlattık. İşte, iyotlu tuz hakkında merak edilenler:

İyot Önemli Bir Mineraldir

İyot, deniz ürünleri, süt ürünleri, tahıllar ve yumurtalarda yaygın olarak bulunan bir eser mineraldir. Birçok ülkede, iyot eksikliğini önlemeye yardımcı olmak için sofra tuzu ile birleştirilir. Tiroid beziniz, doku onarımına yardımcı olan, metabolizmayı düzenleyen ve uygun büyüme ve gelişmeyi destekleyen tiroid hormonlarını üretmek için iyot kullanır. Tiroid hormonları ayrıca vücut ısısı, kan basıncı ve kalp atış hızının kontrolünde doğrudan rol oynar. Tiroid sağlığındaki temel rolüne ek olarak, iyot sağlığınızın diğer bazı yönlerinde de merkezi bir rol oynayabilir.

Birçok Kişi İyot Eksikliği Riski Altındadır

Ne yazık ki, dünyadaki birçok insan artan iyot eksikliği riski altındadır. 118 ülkede bir halk sağlığı sorunu olarak kabul ediliyor ve 1,5 milyardan fazla insanın risk altında olduğuna inanılıyor. İyot gibi mikro besinlerdeki eksiklikler, özellikle iyotlu tuzun yaygın olmadığı veya toprakta düşük seviyelerde iyot bulunan bölgelerde, belirli alanlarda giderek daha yaygın hale gelmektedir. Aslında, Orta Doğu'daki nüfusun yaklaşık üçte birinin iyot eksikliği riski altında olduğu tahmin edilmektedir. Belirli insan gruplarının iyot eksikliği olma olasılığı daha yüksektir. Örneğin, hamile veya emziren kadınlar daha fazla iyota ihtiyaç duydukları için eksiklik riski daha yüksektir. Veganlar ve vejeteryanlar da daha büyük risk altındadır. 

İyot Eksikliği Ciddi Belirtilere Neden Olabilir

İyot eksikliği, hafif rahatsızlıktan şiddetli ve hatta tehlikeli arasında değişen uzun bir semptom listesine neden olabilir. En sık görülen semptomlar arasında, guatr olarak bilinen boyundaki bir şişlik türüdür. Tiroid beziniz tiroid hormonları üretmek için iyot kullanır. Bununla birlikte, vücudunuzda yeterince bulunmadığında, tiroid beziniz, telafi etmeye ve daha fazla hormon üretmeye çalışmak için aşırı hızlanmaya zorlanır. Bu, tiroidinizdeki hücrelerin hızla çoğalmasına ve büyümesine neden olarak guatr ile sonuçlanır. Tiroid hormonlarındaki azalma saç dökülmesi, yorgunluk, kilo alımı, kuru cilt ve soğuğa karşı artan hassasiyet gibi diğer olumsuz etkilere de yol açabilir. İyot eksikliği çocuklarda ve hamile kadınlarda da ciddi sorunlara neden olabilir. Düşük iyot seviyeleri, çocuklarda beyin hasarına ve zihinsel gelişimde ciddi sorunlara neden olabilir. 

İyotlu Tuz İyot Eksikliğini Önleyebilir

1917'de doktor David Marine, iyot takviyesi almanın guatr insidansını azaltmada etkili olduğunu gösteren deneyler yapmaya başladı. 1920'den kısa bir süre sonra, dünyadaki birçok ülke iyot eksikliğini önlemek için sofra tuzunu iyot ile güçlendirmeye başladı. İyotlu tuzun piyasaya sürülmesi, dünyanın birçok yerinde eksikliği gidermede inanılmaz derecede etkili oldu. 1920'lerden önce, Amerika Birleşik Devletleri'nin belirli bölgelerindeki çocukların %70'inde guatr vardı. Buna karşılık, bugün ABD nüfusunun %90'ının iyotlu tuza erişimi var ve nüfusun genel iyotu yeterli olduğu düşünülüyor. Günlük iyot ihtiyacınızı karşılamak için günde sadece yarım çay kaşığı (3 gram) iyotlu tuz yeterlidir. Bu, iyotlu tuz kullanmayı, diyetinizde başka büyük değişiklikler yapmak zorunda kalmadan iyot eksikliğini önlemenin en kolay yollarından biri haline getirir.

İyotlu Tuz Tüketmek Güvenlidir

Çalışmalar, önerilen günlük değerin üzerindeki iyot alımının genellikle iyi tolere edildiğini göstermektedir. Aslında, iyotun üst sınırı 1100 mikrogramdır; bu, her çay kaşığı 4 gram tuz içerdiğinde 6 çay kaşığı (24 gram) iyotlu tuza eşdeğerdir. Ancak iyotlu olsun ya da olmasın aşırı tuz alımı tavsiye edilmez. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yetişkinler için günde 5 gramdan az tuz önermektedir.

Yüksek miktarda iyot alımı, fetüsler, yeni doğan bebekler, yaşlılar ve önceden tiroid hastalığı olanlar dahil olmak üzere belirli insan gruplarında tiroid fonksiyon bozukluğu riskini artırabilir. Aşırı iyot alımı, diyet kaynakları, iyot içeren vitaminler ve ilaçlar ve iyot takviyesi almanın bir sonucu olabilir.

İyot Diğer Hangi Gıdalarda Bulunur?

İyotlu tuz, iyot alımınızı artırmanın uygun ve kolay bir yolu olsa da, bunun tek kaynağı değildir. Aslında iyotlu tuz tüketmeden de iyot ihtiyacınızı karşılamanız tamamen mümkün. Diğer iyi kaynaklar arasında deniz ürünleri, süt ürünleri, tahıllar ve yumurtalar bulunur. İşte iyot bakımından zengin yiyeceklere birkaç örnek:

1. Deniz yosunu: 1 yaprak kurutulmuş günlük önerilen miktarın %11–1.989'unu içerir
2. Morina balığı: 85 gram günlük önerilen miktarın %66'sını içerir
3. Yoğurt: 245 gram günlük ihtiyacınızın %50'sini içerir
4. Süt: 237 ml günlük önerilen miktarın %37'sini içerir
5. Karides: 85 gram günlük önerilen miktarın %23'ünü içerir.
6. Makarna: 200 gram haşlanmış günlük önerilen miktarın %18'ini içerir
7. Yumurta: 1 büyük yumurta günlük önerilen miktarın %16'sını içerir
8. Konserve ton balığı: 85 gram günlük önerilen miktarın %11'ini içerir
9. Kuru erik: 5 kuru erik günlük önerilen miktarın %9'unu içerir

Yetişkinlerin günde en az 150 mikrogram iyot alması önerilir. Hamile veya emziren kadınlar için bu sayı günde sırasıyla 220 ve 290 mikrograma çıkar. Her gün sadece birkaç porsiyon iyot bakımından zengin gıda tüketerek, iyotlu tuz kullansın ya da kullanmasın, diyetiniz yoluyla kolayca yeterli iyot alabilirsiniz.

İyotlu Tuz Kullanmalı Mıyım?

Deniz ürünleri veya süt ürünleri gibi diğer iyot kaynaklarını içeren dengeli bir beslenme düzeni uyguluyorsanız, muhtemelen sadece gıda kaynakları yoluyla beslenmenizde yeterince iyot alıyorsunuzdur. Bununla birlikte, iyot eksikliği riskinin daha yüksek olduğunu düşünüyorsanız, iyotlu tuz kullanmayı düşünebilirsiniz. Ek olarak, her gün en az birkaç porsiyon iyot bakımından zengin gıda almıyorsanız, günlük ihtiyaçlarınızı karşıladığınızdan emin olmak için iyotlu tuz basit bir çözüm olabilir.

1. Kaya tuzunun faydaları nelerdir?
2. İçinde tuz bulunan tatlılar
3. Tuz sağlıklı mı sağlıksız mı?
4. Tuz çeşitleri