Aydın'da Mutlaka Görülmesi Gereken 5 Yer ve 5 Yöresel Tarif

Heredot’un “Gökyüzünün altındaki en güzel şehir” olarak anlattığı Aydın’la başlıyoruz gastronomi turlarımızın ilkine. 23 antik kentiyle görkemli bir tarihe ev sahipliği yapan Aydın aynı zamanda müthiş bir gastronomi zenginliğine sahip. Evliya Çelebi’nin de seyahatnamesinde söz ettiği gibi dağlarından yağ, ovalarından bal akıyor. Büyük Menderes Irmağı’nın suladığı bu bereketli topraklarda üzüm, buğday, pamuk, kestane, zeytin ve incir bir arada yetişiyor. Birçok endemik bitkiye, yenilebilir yabani otlara ve besin değeri yüksek ürünlere sahip bu şehirde; buğdaydan elde edilen un, zeytinden elde edilen yağ, üzümden elde edilen şarap ve tabii ki incir; yaşama yaşam, lezzete lezzet katıyor.

Aydın Gastronomisi

Tarih boyunca bereketli topraklar üzerinde yaşayan birçok kültürün etkisini taşıyan Aydın mutfağına özgü yöresel lezzetleri ile yemek kültürünü yansıtan ve çok özel 117 tarifin yer aldığı ‘Aydın Gastronomisi” kitabı Aydın Valiliği önderliğinde çok değerli isimlerin katkılarıyla bir yıllık titiz bir çalışma sonucu hazırlanmış. Sabriye Kocabalkan’ın editörlüğünü yaptığı kitaptaki tarifler Şef Emrah Köksal Zengin, Hayrettin Dincil, Havva Çetintürk ve Cansu Öztürk’e ait. Yemek fotoğraflarının sahibi ise Ümit Başer Alkaç.

Aydın Kahvaltısı

Tarih, gastronomi, kültür, doğa, deniz ve daha birçok güzellikleri barındıran bu şahane kentte güne başlamak çok güzel. Çünkü mutlulukla ilişkisi olduğu benim için kesin olan olağanüstü bir kahvaltıları var. Çok zengin, çok harika.

Alaca Pilavı Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

1. 250 g pirinç
2. 50 g zeytinyağı
3. 50 g tereyağı
4. 150 g börülce (Haşlanmış)
5. 10 adet mantar (İri doğranmış)
6. 2.5 su bardağı sıcak su
7. 1 çay kaşığı tuz
8. 1/2 çay kaşığı karabiber
9. 1 çay kaşığı toz şeker
10. 5 dal taze soğan (İnce kıyılmış)
11. 10 g zerdeçal

Yapılışı: Pirinci derin bir kaseye alın ve ılık suda 10 dakika bekletin. Yayvan bir tencereye zeytinyağı ve tereyağını koyarak orta ateşte eritin. Üzerine şeker ve mantarı ilave ederek yüksek ateşte hafifçe soteleyin. Suda bekleyen pirinci süzerek sotelenmiş mantara ilave ettikten sonra tuzu ekleyin ve 2-3 dakika kavurun. Son olarak börülce ile baharatları ilave edin ve 3 bardak sıcak su ekledikten sonra tencerenin kapağını kapatarak harlı bir ateşte kısa bir süre pişirin. Suyu bitmeye yakın ateşi kısın ve suyu tam çekene kadar pişirin. Pilav suyunu çekip, demlenince yeşil soğanı ekleyerek harmanlayın ve sıcak servis edin. Aydın’da bu pilav, kuru börülce veya nohutlu yapılır.

Ara Güler'in Keşfi

1958 yılında Kemer Barajı açılışı için bölgeye gazeteci olarak giden ve dönüşte yolunu kaybeden Ara Güler, bir köyden geçerken köylülerin tarihle iç içe yaşadığını görür. Roma sütunları ve mimari parçalar, tarihi lahitler bile üzüm şırası süzmek için kullanılmaktadır ve köyün her yeri tarihi eserlerle doludur. Ara Güler köyün çeşitli yerlerinden onlarca fotoğraf çeker ve İstanbul’a döndükten sonra bu bölgeyi araştırmaya başlar. Fakat hiçbir bilgiye ulaşamaz. Çektiği fotoğrafları çeşitli kuruluşlara gönderir fakat beklediği ilgiyi bulamaz. En sonunda fotoğrafları Amerika’daki Times’ dergisine gönderir. Times, fotoğrafların renkli olanlarını çekmesini ister ve Ara Güler tekrar aynı köye giderek renkli fotoğraflar çeker. Bu yolla dünya basınına dağıtılan fotoğraflar bir anda büyük yankı uyandırır. Amerika’dan gelen arkeologlar Geyre’de araştırma yapmaya başladıklarında burasının Roma İmparatorluğu’na ait, tarihi MÖ. 500’li yıllara dayanan ve ismini tanrıça Afrodit’ten alan Aphrodisias antik kenti olduğu anlar.

1. Afrodısyas

Her yanı ışıltılı mermerle kaplı, Aşk Tanrıçası Afrodit’in kenti, Unesco Dünya Kültür Mirası Listesi’nin gözbebeği Afrodisyas, Roma imparatorlarının gözde kentidir. Roma imparatorları, soylarının Tanrıça Afrodit’ten geldiğini düşündükleri için kente hep özel ilgi göstermiş ve sevgi beslemişler. Oldukça sağlam bir şekilde günümüze ulaşmış 2 bin yıllık kalıntıları, heykelleri, harika doğası ve zengin bir koleksiyon barındıran müzesiyle olağanüstü. Bu kente mutlaka bir tam gün ayırın.

1. Priene

Şehirciliğin ve kent planlamasının ilk örneği, en iyi korunmuş antik kent, Büyük İskender’in gözdesiymiş. Miletli ünlü mimar Hippodamos’un planına göre kurulmuş bu kent, kamu binaları, sivil konutlar, ızgara kent planlaması gibi teknik ayrıntılarıyla antik dönem mimarlığının en güzel örneklerinden biridir.

1. Kuşadası

Türkiye’deki turizm faaliyetlerinin başlangıç noktası olarak kabul edilen Kuşadası, ülkemizin en değerli kültürel varlıklarının merkezinde yer alır ve deniz turizminin dışında sağlık ve termal, mağara, kongre, kruvaziyer, yat, botanik, inanç ve su altı dalış turizmi için de çok cazip bir beldedir.

Kılçık Seçmesi Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

1. 1 kg Sazan balığı
2. 2 adet kuru soğan (İri doğranmış)
3. 150 ml zeytinyağı
4. 50 g salça
5. Tuz
6. Kırmızı pul biber
7. Kırmızı toz biber

Yapılışı: Sazan balığını temizleyerek derin bir tencerede ve bol suda diri kalacak şekilde haşladıktan sonra kılçıkların tamamını temizleyin. Yayvan bir tencereye zeytinyağını alın ve soğanı ekleyerek hafifçe kavurun. Üzerine ayıkladığınız balığı, salça ve baharatları ilave edin. Kavurarak pişirin ve sıcak servis edin. Aydın mutfağının ritüeli olan; sabah, öğlen, akşam kısaca her öğünde sofralarda bulunan köy kızartması Aydın’ın renkli ve lezzetli yemeklerinin tabağa yansımasıdır. Odun ateşinde yapılan kızartmanın lezzet sırrının Aydın’ın zeytinyağı, sarımsaklı kese yoğurdu ve elbette Aydın’lı annelerin lezzetli eli olduğuna inanılır.

Köy Kızartması Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

1. 10 adet patlıcan
2. 1 kg yeşil etli biber
3. 1 kg kırmızı etli biber (Kapya)
4. 1/2 kg patates (Soyulmuş ve kalın dilimlenmiş)
5. 2 su bardağı yoğurt
6. 1 çay kaşığı tuz
7. 1 çay kaşığı toz kırmızı biber
8. 1 su bardağı zeytinyağı
9. 3 diş sarımsak (Dövülmüş)

Yapılışı: Patlıcanları aralıklı olarak soyduktan sonra kalın halkalar şeklinde dilimleyin ve bol tuzlu suda üzerine bir tabak koyarak bekletin. ( Bu işlem patlıcanların acısını çıkartmak için uygulanır.) Daha sonra tuzlu sudan alarak tekrar yıkayın ve kağıt havlu üzerinde bekleterek suyunu alın. Derin ve yayvan bir tavaya zeytinyağını koyun ve orta ateşte zeytinyağını yakmadan patates dilimlerini kenarları çıtır hale gelip pembeleşinceye kadar kızartın. Devamında harlı ateşte patlıcan dilimlerini ve daha sonra da yeşil ve kırmızı biberleri kızgın yağda çevirerek kızartın. Kızarttığınız sebzeleri derin bir servis tabağına alın. Bir kasede sarımsak eklenmiş kese yoğurdunu karıştırarak açın ve kızartmanın üstüne dökün. Son olarak zeytinyağı ve toz biberle hazırlanmış sosu yoğurdun üzerine gezdirin ve az miktarda tuz serperek ılık veya soğuk servis edin.

1. Eski Doğanbeyi Köyü

İlk yerleşim izleri M.Ö. 7. yüzyıla tarihlenen Eski Doğanbey köyünde, 1924 yılındaki mübadele dönemine kadar Rumların yaşadığı biliniyor. Geçmişte Domatia adıyla tanınan Eski Doğanbey, Rum ve Türk mimarisinin zarif örneklerini taşıyor ve günümüzde mimari bir açık hava müzesini andırıyor. Son yıllarda yerli - yabancı dizi ve film çekimleri nedeniyle doğal bir sinema platosuna dönüşen köy, koruma altında olup, yeni yapılaşmaya izin verilmiyor.

1. Didim

Aydın’ın şirin ilçesi olan Didim, uzun plajları, cam gibi denizi, bol oksijenli havası ile yaz tatili için ideal bir destinasyondur.

Paşa Böreği Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

1. 1 kg un
2. 3 adet yumurta
3. 1 fincan zeytinyağı
4. 2 bardak et suyu
5. İç harcı için
6. 500 g dana kıyması
7. Çam fıstığı
8. Maydanoz (İnce kıyılmış)
9. Karabiber
10. Tuz
11. Üzeri için
12. 100 g tereyağı
13. Kırmızı toz biber
14. 200 g süzme yoğurt (Ezilmiş)

Yapılışı: Unu bir kaba alarak yumurta ile yoğurduktan sonra bir yemek tabağı çapında ve 0,5 cm kalınlığında yufkalar halinde açın. Yufkaları teker teker yağda kızartın. Geniş bir kapta et suyunu kaynatın ve kızarttığınız yufkaların her iki tarafını bu suda ıslatın. Kıyma, çam fıstığı ve baharatları bir tavada kavurarak iç harcı hazırlayın. Sunum tabağına, aralarına hazırladığınız harçtan koyarak yufkaları yerleştirin. En üste yeniden iç harçtan koyun ve süzme yoğurt ilave edin. Bir tavada tereyağını kızdırın ve kırmızı toz biberi ekleyin. Son olarak hazırladığınız sosu yufkaların üzerinde gezdirin ve sıcak servis edin. Osmanlı zamanında paşalar için hazırlanan bu özel yemek Aydın’ın en meşhur lezzetlerinden birisidir.

Pelvize Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

1. 1 l su
2. 1,5 su bardağı toz şeker
3. 3 çorba kaşığı buğday nişastası
4. Biraz portakal kabuğu rendesi
5. Bir damla Itır çiçeği özü

Yapılışı: Suyu derin bir tencerede kaynatın. Bir kasede nişastayı su ile açın. Açtığınız nişastayı kaynamakta olan suya ilave edin ve sürekli karıştırarak pişirin. Hafif kıvam almaya başlayınca şekeri ilave ederek kısa bir süre daha kaynatın. Ocaktan indirmeden yapraklı bir dal ıtır çiçeği içine atın ve 1 dakika sonra geri alın. Tatlıyı kaselere paylaştırın ve üzerine portakal kabuğu rendesi ekledikten sonra soğumaya bırakın. Soğuk servis edin. Bu tatlı vanilyanın olmadığı yıllarda tatlılara hoş koku veren ıtır yapraklarıyla yapılır ve gelinlere, yeni annelere götürülürmüş.

Şunlara da göz atın;

1. Edirne kahvaltı mekanları
2. Antalya piknik alanları
3. Balıkesir kahvaltı mekanları
4. İzmir kamp alanları
5. İstanbul piknik alanları