Aronya nedir? Nasıl yenir? Aronyanın faydaları ne?

Son yıllarda muhtemelen aronya meyvesini daha sık duymuşsunuzdur. Çünkü Türkiye'de, ekonomik değeri yüksek olan bu meyvenin üretim alanları artıyor. Aronya dünyada da son yıllarda oldukça popüler. Türkiye'de ticari aronya üretimi 5 yıl önce, 2017 yılında Tarım Bakanlığı'na bağlı Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından iki aronya çeşidinin tescil edilip sertfikalı fidanlarının üretilmeye başlamasıyla start aldı. Bu makalede 'süper meyve' olarak da adlandırılan aronyayla ilgili merak edilen soruların yanıtlarına bakıyoruz.

Aronya Nedir?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Aronya son yıllarda dünyada popüler olan, Rosaceae familyasından üzümsü bir meyvedir. Ilıman iklime sahip orta pH’lı
alanlarda yetiştirilebilir. Aronya için Türkiye'de ilk olarak 2014 yılında Yalova ve Kırklareli’de küçük bahçeler kurulmuştur. Ticari yetiştiricilik için  2017 yılında ilk büyük aronya bahçeleri Kırklareli’de ve Manisa’da kurulmuştur. Bu iki ilin dışında başta Yalova olarak üzere Antalya, Bursa, İstanbul, Çanakkale, Samsun gibi çok sayıda ilde bahçeler kurulmaya başlamıştır. 2018 ve 2019 yılından itibaren Aronya yetiştirilen il sayısı hızla artıyor.

Anavatanı Neresi?

Peki, bu süper meyvenin anavatanı ne? Aronya Kuzey Amerika kökenlidir; bugün dünyanın diğer bölgelerinde de yetiştirilirler. Tarım Bakanlığı verilerine göre 1900'lü yılların başında anavatanı Kuzey Amerika'dan Rusya'ya getirilmiş; 1950'lerde Avrupa'da da yetiştirilmeye başlanmıştır.

Aronya, uzun yıllar boyunca Kızılderililer tarafından kullanılmıştır. Yerli Amerikalıların o dönem geleneksel olarak aronyayı soğuk algınlığı ilacı olarak kullandığı biliniyor.

Aronya Kaç Kalori?

Aronyanın kalorisi düşük buna karşılık bu süper meyve C vitamini, lif, manganez bakımından yüksek. Önemli bir antioksidan kaynağı. Sağlık sitesi healthline'a göre 28 gram aronya meyvesi aşağıdaki besin maddelerini sağlar:

1. Kalori: 13
2. Protein: .4 gram
3. Yağ: 0.1 gram
4. Karbonhidrat: 2.7 gram
5. Lif: 1.5 gram
6. C vitamini: Günlük Değerin (DV) %10'u
7. Manganez: DV'nin %9'u;
8. K vitamini: DV'nin %5'i
9. Ayrıca folat, demir ve A ve E vitaminleri sağlar.

Aronyanın Faydaları Nelerdir?

Peki, aronyanın faydaları ne? Aronyanın bazı faydaları şöyle:

1. Antioksidan kaynağı: Genellikle üzümsü meyveler doğal antioksidanlar bakımından zengin oluyor. Aronya da böyle. Bu nedenle hücrelerinizi serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korumaya destek sağlayabilir.
2. Antikanser etkileri olabilir: Tarım Bakanlığı'nın aronya rehberinde şu bilgi paylaşılıyor: "Aronyanın insan sağlığı üzerine etkisi konusunda yapılan çalışmalar sonucunda, meyvelerinin antioksidan kapasitesi ve antosiyanin miktarı bakımından diğer üzümsü meyvelere göre en yüksek değere sahip olduğu ortaya konmuştur. Bu meyve türünün düzenli tüketimi ile kardiyovasküler hastalıklar, sindirim sistemi hastalıkları ve bazı kanser hastalıklarına karşı koruma sağladığı tespit edilmiştir.
3. Sağlık sitesi healthline da "Aronia meyveleri kansere karşı koruma sağlayabilir" yorumunu yapıyor, aronya meyveleri ile kanserden korunma arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için insan çalışmalarına ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
4. Kalp sağlığına fayda sağlayabilir: Tarım Bakanlığı rehberine göre aronya mevyeleri iyi kolesterol seviyesini artırmakta, kalp hastalığı ve diğer kardiyovasküler problemlere karşı destek sağlayabilmektedir.
5. Soğuk algınlığı, gribe karşı: Bakanlığa göre aronya kan basıncını kontrol etmede, sağlıklı kan şekeri düzeyini korumada, bağışıklık sistemini güçlendirerek soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlara karşı metabolizmayı güçlendirmede son derece etkilidir.
6. Bağışıklığa destek: Aronia meyveleri bağışıklık sistemi güçlendirebilir. Bir araştırma aronya bazı zararlı bakterilere karşı güçlü antibakteriyel aktivite sergilediğini bulmuş.

Aronya Nasıl Yenir?

Peki, aronyanın tadı nasıl ve aronya nasıl yenir? Aronya ağzınızda kuru bir his bırakabilir. Bu nedenle farklı şekillerde yiyebilirsiniz.

1. Aronya atıştırmalık olarak taze ya da kurutulmuş olarak yenebilir.
2. Aronya meyve suyu ve püresi olarak da tüketilebilir. Ayrıca aronya elma, çilek ya da farklı meyve suları ile birleştirebilerek de tüketilebilir.
3. Aronya keklere, turtalara, çörek ve pastalara eklenebiliyor.
4. Aronyadan reçel, konserve, marmelat yapabilirsiniz.
5. Aronya yaprağı da kuru meyvesi çay olarak da tüketilebilir.
6. Farklı kültürlerde aronyalı dondurma, aronyalı süt, aronyalı yoğurt sevilen lezzetler arasında.
7. Aronya kahvaltılarda da değerlendiriliyor.
8. Aronya muhallebi yapımında da kullanılabiliyor.

Aronyanın Kullanım Alanları

Tarım ve Orman Bakanlığı 2021 yılında Aronya meyvesine ilişkin bir rehber hazırlamıştı. O rehbere göre son dönemde ihracat imkanlarının artması ile birlikte bu tip ürünlere ilgi artmış durumda. Peki, aronyanın kullanım alanları ne?

1. Aronya da tarım ve gıda sektörü açısından oldukça önemli.
2. Meyve suyu, dondurma ve süt sanayisinde kullanılabiliyor.
3. Aronya kurusu kurusu meyvesi ekmek, çörek, kek, puding ve pastalarda, baharat, reçel, marmelat ve konserve sanayisinde değerlendirilebiliyor.
4. Kuru yaprağı ve kuru meyvesi çay olarak kullanılıyor.
5. Kuru meyvesi, çiçekleri, kökleri ve yaprakları ilaç sanayisinde değerlendirilebiliyor.
6. Aronya krem ve sabunlarda ve kozmetik sanayisinde de kullanılabiliyor.

Aronya Ne Zaman Yetişir?

Aronya salkımında genellikle 5-15 meye bulunuyor. Yetiştiği koşullara göre genellikle 90 ila 110 gün arasında olgunlaşıyorlar. Peki, hasat zamanı ne zaman? Aronya meyvesi olgunlaştıktan sonra ağustos ayı sonunda veya eylül ayı başında hasat ediliyor. Burada önemli olan tam olgunlaşınca toplanması. Çünkü, olgunlaşma aşamasında taneleri irileşirken renklenme artıyor. Bu süreçte tatlanma oluşuyor. Tam olgunlaşmadan toplanırsa kaliteleri daha düşük oluyor.

Şunlara da göz atın;

1. Şelengo nasıl yenir?
2. Yaz meyvelerinde 1 porsiyon kaç tane ediyor?
3. Frenk yemişi nasıl yenir?
4. Jackfruit nasıl yenir?
5. Mürdüm eriği nasıl kurutulur?