Tiroid bezi, salgıladığı T3 ve T4 hormonları sayesinde, diğer hormonların yapımında, vücut metabolizmasının düzenlenmesinde ve hücrelerin büyüyüp çoğalmasında rol oynar. Tiroid hastalıkları, T3 ve T4 hormonlarının normale göre daha az salgılanması sonucuyla oluşan hipotiroidi veya fazla salgılanmasıyla oluşan hipertiroidi olarak 2 çeşide ayrılır. Hipotiroidi durumunda metabolizmanın hızı yavaşlar, yorgunluk, kabızlık, aşırı üşüme, kilo alma, şişkinlik, cilt kuruluğu gibi belirtiler görülür. Hipertiroidi durumunda ise kilo verme, metabolizmanın hızının artması, aşırı terleme, sinirlilik, huzursuzluk ve iştah artışı gibi belirtiler görülür.
Tiroid hormonlarının salgılanması, iyot minerali sayesinde olur. Hipotiroidi olan kişiler iyottan zengin, hipertiroidi olanlar ise iyottan fakir beslenmelidir. İyot en çok deniz ürünlerinde bulunur. Tuzlu su balıklarındaki iyot miktarı, tatlı su balıklarına göre daha yüksektir. Yumurta, çilek, süt, patates gibi besinler ise daha az oranda iyot içerir. Diyetteki iyotun en önemli kaynağı ise iyotlu tuzlardır. Hipertiroidi hastaları iyotsuz tuz, hipotiroidi hastaları ise iyotlu tuz kullanmalıdır.
Selenyum
Tiroid hormonlarının seviyesinin düzenlenmesi ve tiroid bezinin sağlıklı çalışması için, selenyum önemli bir mineraldir. Hindi, balık, tavuk, ay çekirdeği, mantar, yumurta gibi besinler, selenyum bakımından zengindir.
Çinko
Çinko eksikliği, tiroid hormon düzeylerinin bozulmasına ve tiroid metabolizmasında düzensizliklere yol açar. Çinko eksikliğinden kaçınmak için, kuru baklagiller, tam tahıllı ekmek, kaju, kabak çekirdeği, kırmızı et, hindi eti, yumurta gibi çinko bakımından zengin besinler tüketilir.
Kabızlık
Özellikle hipotiroidi olan hastalar, kabızlıkla sık sık karşılaşır. Bu problemin gelişmesini önlemek için, gün içinde sık sık su içilmeli ve lifli besinlere yer verilmelidir. Günde en az 2-2,5 lt su tüketmeye özen gösterin. Tam tahıllı ürünleri tercih edin. Ayrıca en az 5 porsiyon olacak şekilde meyve ve sebze tüketerek lif alımını arttırın.
Guatrojenik besinler
Lahana, karnabahar, brokoli, turp, brüksel lahanası, hardal, soya ürünleri, şalgam, şeftali, ıspanak, çilek gibi guatrojenik besinler, iyot emilimini önleyerek tiroid fonksiyonunu baskılayabilir. Hipotiroidi olan kişiler, bu besinleri aşırı tüketmemeli, özellikle ilaç kullanmaya yakın saatlerde bu besinlerden uzak durmalıdır.
Kilo
Hipotiroidi olan hastalar sağlıklı beslenmeye ek olarak düzenli egzersizler yapmalıdır. Düzenli egzersiz, hem kilo kontrolünü sağlamaya, hem de tiroid fonksiyonlarının düzenlenmesinde oldukça önemlidir. Hipertiroidi hastaları ise, aşırı kilo kaybından kaçınmak için öğünlü düzenli yapmalı ve günlük enerji ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Bunun yanı sıra çikolata, kahve, çay, kola gibi yüksek oranda kafein içeren besinler, sinirlilik ve anksiyete gibi hipertiroidizm semptomlarını arttırabileceği için ölçülü oranda tüketilmelidir.
Yazar:
Uzm. Dyt. Aslıhan Küçük Budak
instagram.com/uzmdytaslihankucuk
Şunlara da göz atın;