Ülkemizde sigara kullanımı her yıl giderek artmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre her gün tütün kullanan 15 yaş ve üzeri bireylerin oranı 2016 yılında %26,5 iken, 2019 yılında %28’e ulaşmıştır. Yine yapılan araştırmalara göre ise tütün kullanan erkeklerin sayısının tütün kullanan kadınların sayısına göre daha fazla olduğu görülmüştür.
Sigara, içerisinde bulundurduğu birçok zararlı madde ile vücudumuza zarar vermektedir. Temel maddelerden biri olan nikotine baktığımızda beyin ve sinir sistemine uyuşturucu etki gösterdiği görülmüştür. Sigara aynı zamanda kan basıncını yükseltme, sindirimi yavaşlatma, dolaşım bozukluğu gibi birçok olumsuz etkiye neden olmaktadır. Yine araştırmalar sonucunda kardiyovasküler hastalıklar, bronşit, özellikle akciğer kanseri ve diğer kanserlerin görülmesinde sigaranın önemli etkisi olduğu görülmüştür.
Günümüzde sigarayı bırakmayı düşünen birçok insanın aklına ilk olarak sigarayı bırakırsam çok kilo alırım düşüncesi geliyor. Bu düşünce de insanlarda sigarayı bırakmama hatta sigarayı bırakan bir insanın eğer kilo aldıysa tekrar sigaraya yönelmesine bile sebep olabiliyor. Yapılan araştırmaların sonucuna göre, obez ya da hafif kilolu bireylerde sigara alışkanlığının sürdürülmesinin en önemli nedenlerinden biri sigarayı bıraktıktan sonra kilo alımlarının artacağı düşüncesidir.
‘’Sigara içmemek için kendinizi yemekle oyalamayın’’
Sigara içen çoğu kişi yemek sonrası hemen sigara içme eğilimine geçiyor. Sigarayı yeni bırakan bireyler de genellikle sigara içmediklerinden dolayı doydukları halde yemeğe devam etme gibi davranışlar gösteriyorlar. Siz eğer sigarayı yeni bıraktıysanız bu durumlarda yemek masasından kalkıp dişlerinizi fırçalayabilirsiniz ya da mentollü, naneli sakızları tercih edebilirsiniz. Bu davranış sigara içme isteğinizi oldukça azaltacaktır. Böylece sigara içmediğiniz süreçte kendinizi yemekle oyalamamış olacaksınız.
‘’Sigarayı bıraktıktan sonra iştahım açıldı’’
Evet sigarayı bıraktıktan sonra iştahım açıldı diye düşünebilirsiniz. Bu olası bir durumdur. Peki bunu nasıl kontrol altına alabiliriz? Sigarayı bıraktıktan sonra sigara içmekten kaçınmak için kendimizi yemekle oyalayabiliriz. Bu yapılmaması gereken bir durumdur. Bunun olmaması için yeme içme davranışlarımızı gözden geçirmekte fayda vardır. Sağlıklı bir beslenme biçimi oluşturup öğün atlamadan vücudun ihtiyaçlarını yeterli ve dengeli bir şekilde karşılamak gerekmektedir. Öte yandan sigarayı bıraktığınızda vücutta kan şekeri düzensizlikleri görülebilir hatta bu nedenle de bireylerin besin tercihleri şekerli ve karbonhidratlı besinler yönünde olabilir. İştah kontrolü sağlamak için su tüketimi de oldukça önemlidir. Vücudun ihtiyacı olan su miktarını gün içerisinde dengeli bir şekilde tüketmeye özen gösterilmelidir.
‘’El alışkanlığı, sürekli bir şeyler atıştırıyorum’’
Sigarayı bırakan çoğu insan ‘’el alışkanlığı, bu nedenle sürekli bir şeyler atıştırıyorum’’ cümlesini kuruyor. Bu durumlarda bazen tüketim durumunu abartabiliyoruz ya da sağlıksız, yüksek kalorili besinlerle bu ihtiyacımızı karşılıyoruz. Bunun yerine daha sağlıklı atıştırmalıkları yanımızda taşıyabiliriz. Kuru meyveler, ceviz, badem, fındık gibi besinleri yanımızda taşıyabileceğimiz besinlere örnek verebiliriz.
‘’Kahve yerine yeşil çay tüketin’’
Kahve tüketimi çoğu sigara içen bireye ilk olarak sigarayı hatırlatıyor. Çünkü onlar için kahve ile sigara tüketimi vazgeçilmezdir. Sigarayı bırakan bireyler kahve içtikleri zaman sigara içemediğinden şekerli olan çikolata gibi besinleri fazla tüketiyor. Bu durum da aslında gereksiz bir şekilde fazla kalori almamıza neden oluyor. Bu nedenle sigarayı ilk bıraktığınız zamanlarda kahve yerine yeşil çay, soda gibi sağlıklı içecekler tercih edebilirsiniz.
‘’Sigarayı bıraktıktan sonra metabolizmam yavaşladı’’
Sigarayı bıraktıktan sonra kişiler metabolizmalarının yavaşladığından şikayet ederler. Bu durumda metabolizma hızlandırıcı içecekler ve besinlere başvurulabilir. Bunlara ananas, brokoli, mercimek gibi bol posalı besinler örnek verilebilir. Yeşil çay tüketimi de metabolizmanızı hızlandıracaktır. Yine metabolizmanızı hızlandırmak için düzenli öğün tüketimi ve düzeli su tüketimini sağlamalısınız. Bunlara ek olarak bir spora başlamak, haftanın belirli günleri temiz havada yürüyüşe çıkmak sizleri oldukça motive edecek ve sigarayı bırakma davranışınıza oldukça yardımcı olacaktır. Bu gibi davranışlar kendinizi daha sağlıklı hissettirecek ve kilonuzu korumaya yardımcı olacaktır.
Hepimizin bildiği gibi sigara birçok etkisiyle sağlığımızı olumsuz yönde etkiliyor ve birçok hastalığa davet kapısı açıyor. Bu nedenle sigara içme davranışını en kısa sürede bırakmalı sağlıklı bir yaşam için alışkanlıklarımız, davranışlarımız, beslenme düzenimizle sağlığımızı korumalıyız.
Yazar:
Dyt. Hülya Çağatay
instagram.com/diyetisyenhulyacagatay
Şunlara da göz atın;