Baklagillerin en önemli özelliği, hem protein, hem de karbonhidrat içermeleridir. Ancak protein içeriği hayvansal proteinlere göre daha zayıftır. O nedenle özellikle bu yiyecekler hazırlanırken et, kıyma, peynir gibi hayvansal protein içeriği yüksek bir gıda ilave edilirse vücutta biyo-yararlanımı daha iyi hale gelir. En önemli ikinci özelliği, şeker içeriği düşük karbonhidrat grubu olmasıdır. Yani kan şekerini hızlı yükseltmezler. Vücudun ihtiyacı olan şekeri kontrollü bir şekilde kana verirler. Şeker hastalarında bu açıdan kan şekerine olumsuz etkisi olmaz. Ama burada dikkat edilmesi gereken nokta, doğru porsiyonda yemektir. Eğer kuru baklagiller çok faydalıymış diyerek iki tabak yenirse, kan şekerini çok yükseltebilir. Bununla birlikte kuru baklagillerin yanında yenilen ekmek, pilav gibi karbonhidrat oranı yüksek besinlerde de sınırlama yapılmalıdır.
Baklagillerin Faydaları Nelerdir?
- Sağlıklı beslenmenin temel öğelerinden biri olan protein, en çok baklagillerde bulunuyor.
- Ayrıca kemik gelişimi ve sağlığı için gerekli kalsiyum ve magnezyum içeren baklagiller, kan yapıcı demir, sinir sisteminin çalışmasında etkin rol oynayan B vitaminleri, kalp atışlarını düzenleyen potasyum açısından da zengindir.
- Baklagillerin içeriğinde bulunan kalsiyum, magnezyum ve potasyum sağlıklı bir kas gelişimi için de önemlidir. Bu nedenle uzmanlar baklagil yemeklerinin sofradan eksik edilmemesini öneriyor.
- Bazı hastalıkların önlenmesi ya da tedavisi açısından da baklagil tüketmek gerekiyor. Örneğin kroner kalp hastalığında uzmanlar et yerine kolesterol ve yağ içermeyen baklagil, tahıl, sebze ve yoğurt bileşimli bir diyet öneriyor.
- Ayrıca baklagillerde bulunan ‘proteaz’ adlı madde kanser oluşumunu engelliyor.
- İnsüline bağlı olmayan şeker hastalığında bol baklagilli bir diyetle kan şekeri düzeyi kontrol altına alınabiliyor.
- Bunun yanı sıra bol baklagil yiyerek bağırsak hastalıklarının da önüne geçmek mümkün.
- Tokluk hissi yaratan baklagiller, diyetisyenler tarafından enerjisi sınırlı diyetlerde öneriliyor.
- Yapılarında bulundurdukları posa ile kalp hastalıklarının en önemli risk faktörlerinden olan kolesterolün düşürülmesine ve kan şekerinin dengelenmesine yardım ederler. Ayrıca posadan zengin olan kuru baklagillerin tüketilmesi kalın bağırsak florasını olumlu yönde değiştirerek zararlı bakterilerin çoğalmasını ve rektum kanserinden korunmaya yardımcı olur.
- Baklagillerin bir diğer faydası ise kilo kontrolüne yöneliktir. Tokluk duygusu yaratmaları ve acıkmayı engellemeleri sonucu fazla kalori de içermedikleri için kilo koruma ve zayıflama programları için ideal bir besin grubudur. Bu faydaları göz önüne alındığında kuru baklagiller haftada en az 3 kez mutlaka tüketilmelidir.
- Tahıl ürünleri, kök ve yaprak sebzelere kuru baklagillerin eklenmesi protein kalitesini yükseltir. Nohut ile bulgur veya kuru fasulye ile pirinç pilavının bir arada tüketilmesi çok daha yararlı olacaktır. Kuru baklagil ve tahıllı yemeklere ekleyeceğiniz yeşil yapraklı sebzeler kuru baklagillerin içindeki demir alımını hızlandırır.
Nohutun Faydaları Nelerdir?
- Nohut, Akdeniz ülkelerinde bol miktarda yetişiyor ve tüketiliyor. Bol miktarda fosfat, protein (yüzde 17-23), karbonhidrat ve bir miktar da lif içeriyor. Ayrıca demir, kalsiyum, potasyum ve fosfor açısından da zengin olan nohut, en çok yağ içeren baklagil.
- Her ne kadar C ve B2 vitaminlerinden yoksunsa da çimlendirildiğinde bu vitaminler açısından zenginleşiyor, diğer besin değerleri de artıyor. Bir fincan nohut 120 gram ete eşdeğer protein içeriyor.
- Fosfor, protein, magnezyum ve kalsiyum beyni dinlendiriyor, sinirsel rahatsızlıklara ve depresyona iyi geliyor. Nişasta ve proteince zengin olan nohut Anadolu mutfağında önemli bir yere sahip.
- Bir çok yemeği yapılıyor, pilavlara eşlik ediyor. Bunun dışında yağsız kavrulup leblebi haline getiriliyor ve çerez olarak tüketiliyor.
Bakınız; Nohut yemekleri
Kuru Fasulyenin Faydaları Nelerdir?
- ‘Fakirin eti, cennet taamı’ diye ünlenen kuru fasulye doğrusu bu söylemi fazlasıyla hak ediyor.
- Günlük protein ihtiyacının büyük bir kısmını tek başına karşıladığı gibi vücuda kalori de sağlıyor.
- 100 gr kuru fasulye 350 kalori veriyor. Bu nedenle aşırı efor sarfedenler kuru fasulye ile dost olmalı.
- Kuru fasulye mercimekten sonra en çok protein içeren ikinci besin.
- Kalsiyum, fosfor, demir, B1, B2 ve PP vitaminleri içerdiği için sağlığımız için gerçek bir nimet.
- Osteoporozu engellemesi, kemik gelişimine katkıları, kan basıncını dengelemesi ve kolesterolü düşürmesi de cabası.
Bakınız; Kuru fasulye pişirmenin püf noktaları
Yeşil Mercimeğin Faydaları Nelerdir?
- Yeşil mercimekte % 24 oranında protein bulunur. 1 kilo mercimek, -1 kilo etteki ve 1 kilo buğday ekmeğindeki albumin, karbonhidrat ve madenleri rahatça karşılar.
- Ayrıca A, B1, B2, C vitaminleri, kalsiyum, sodyum, potasyum, demir, fosfor, kükürt, çinko, klor, bakır, iyot, karbonhidrat içerir.
- Özellikle kansız, halsiz, sinirli kişilere yararlıdır. İçine et veya kıyma konulmasına gerek yoktur.
- Az zeytinyağı ile pişirilirse daha sağlıklı olur. Kolesterolü olanlar için risk taşımaz.
Bakınız; Yeşil mercimekli tarifler
Kuru Börülcenin Faydaları Nelerdir?
- Dünya protein ihtiyacının % 70’inin bitkisel kaynaklardan sağlandığını belirten beslenme ve diyet uzmanı Canan Doğan, börülcenin hem sebze hem de kurubaklagil olarak beslenmemizde yer aldığını ve sağlığa faydalı bir besin olduğunu vurguluyor.
- Ülkemizde Ege Bölgesi dışında yeni yeni tanınan ve tüketimi artan börülcenin Akkız, Karnıkara ve Sarıgöbek olmak üzere 3 çeşidi vardır. Taze börülce tanesinde % 4.5-5 oranında protein bulunmaktadır.
- Kuru börülcenin protein oranı çeşit ve çevre koşullarına göre değişiklik göstermekle beraber %20-34 arasında değişmektedir.
- Börülce tohumlarındaki protein, hayvansal proteinlere göre methionin ve sistin yönünden yetersiz olmasına rağmen, tahıl tohumlarına göre, aminoasit, lizin ve triptofan yönünden zengindir.
- Ayrıca börülce taneleri karoten ve vitamin B1 açısından çok zengindir.
Bakınız; Börülce nasıl saklanır?
Soya Ürünlerinde İzoflavon Bulunuyor
Soya ürünleri özellikle kadınlar için önemli; çünkü yüksek oranda izoflavon içeriyor. izoflavon, kadınlarda bulunan östrojen hormonuna benzeyen bir tür bitkisel östrojen. Bu yüzden östrojen eksikliğinde tedaviye yardımcı oluyor, ayrıca hormon tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi yan etkileri de yok.
Sağlığımız için yararları saymakla bitmiyor baklagillerin. Ayrıca zengin protein içeriğiyle et kadar faydalı. Günlük protein ve mineral ihtiyacımızı karşılamak için haftada en az 4-5 kez kuru baklagil ailesinin bir üyesini soframıza konuk etmemiz gerekiyor.
Et ve çeşitli sebzelerle kolayca hazırlanan değişik kuru baklagil yemekleri ile sofralarınızı şenlendirmek ister misiniz? İşte kuru fasulye, barbunya, nohut, mercimek, börülce, kuru bakla ile ilgili bilgiler ve nefis tarifler...
Dikkat!
İyi pişmeyen bakliyatların sindirimi zordur. Mineral ve vitaminlerini kaybetmemeleri için genellikle ıslatıldıkları suda tuzsuz pişirilmeleri önerilir. Tuz pişmeye yakın eklenir. Ancak hazımsızlık ya da gaz sorununuz varsa ıslattığınız suyu değiştirip haşlamalısınız.
Protein Kalitesi
Kuru sebze haline gelen bitkiler, azotu havadan yani bulundukları ortamdan alırlar. Böylece çok miktarda protein imal ederek bunu tohumlarında depolarlar. Her ne kadar kuru sebzelerde proteini oluşturan tüm amino asitler dengeli olarak bulunmazsa da, aynı öğünde başka besinler yiyerek bu eksikliği tamamlamak mümkün.
Kuru sebzelerin en iyi tamamlayıcısı tahıldır. Çünkü birinde eksik olan amino asit diğerinde bulunur. Kuru sebzelerle tahıl aynı zamanda yenirse bu besinlerden sağlanan protein oranı yüzde 40 oranında yükselir.
Örneğin, 1.5 fincan kuru sebze yalnız yendiğinde yaklaşık 177 gr, 4 fincan pirinç yalnız yendiğinde yaklaşık 199 gr protein sağlıyor. Birlikte tüketildiklerinde ise toplam protein oranı 376’gramdan 539 grama yükseliyor.
Şunlara da göz atın;
- Baklagillerin son kullanma tarihi geçer mi?
- Baklagilleri pişirirken yapılan hatalar
- Ana yemek tarifleri
- Bugün ne pişirsem?
- Döküm tencere nasıl kullanılır?