Glüten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda ve bu tahıllarla yapılan yiyeceklerde  bulunan bir proteindir. Glüten içeren bu yiyeceklerin tüketilmediği diyet modeline gluten diyeti denir. Çölyak hastaları glüten proteinini sindiremez, glütenli besinler tükettiğinde karın ağrısı, ishal, kusma gibi ciddi semptomlar ortaya çıkar. Bu sebeple çölyak hastalarında  zorunlu olarak gluten diyeti uygulanır ve glüten içeren besinler tamamen hayatlarından çıkarılır. Bazı kişilere doğrudan çölyak tanısı konulmasa da glutene karşı duyarlılık gösterebilir.  Glüten tüketmesi sonucu kas ve eklem ağrıları, yorgunluk, kırgınlık, bağırsak problemleri gibi  bazı semptomlarla karşılaşabilir. Bu semptomları yaşayan kişiler uzmanlar tarafından değerlendirilir ve glüten diyeti uygulayabilir.

Glüten diyetinde buğday, arpa ve çavdar ile yapılan hiçbir yiyecek tüketilmez. Aslında yulafın kendisi glüten içermese de, diğer gluten içeren tahıllarla aynı yolakta işlendiği için etiketi kontrol edilerek tüketilmelidir. Glüten diyeti uygulayan bir birey paketli gıdalar tüketmek istediğinde mutlaka etiketinde “glütensiz” ibaresini görmelidir.

Evde Glüten Testi Nasıl Yapılır?

Kişi buğday, arpa veya çavdar içeren ürünleri tükettiğinde mide-bağırsak sorunları, cilt problemleri, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk ve kırgınlık gibi semptomlar gözlemliyorsa glütene karşı duyarlılığı olabilir. Bunun için gluten testi yapılmalıdır. Glüten testi sağlık kuruluşunda yapılabileceği gibi evde de yapılabilmektedir. Evde test yapmak isteyenler için gluten test kiti mevcuttur. Bu test için parmaktan kan örneği alınır ve yaklaşık 10 dakika sonra gluten duyarlılığı negatif veya pozitif sonuç verir. Glüten duyarlılığı pozitif olan hastaların uzmana danışması gerekir.

Diyet yöntemiyle de glüten duyarlılığı test edilebilir. Diyetisyen, bireye glütensiz diyet uyguladığından semptomlarda azalma görülüyorsa glütene karşı duyarlılık olabilmektedir.

Hangi Gıdalarda Glüten Var?

1. Buğday, arpa, çavdar ve bu tahıllarla yapılmış kek, poğaça, ekmek, çorba ve tatlılar
2. Makarna, bulgur, kuskus, irmik
3. Malt ürünleri bulunan yiyecekler
4. Cips, bisküvi, kraker, hazır çorba gibi paketli  yiyeceklerin birçoğu

Hangi Gıdalarda Glüten Yok?

1. Meyve ve sebzeler
2. Pirinç, kinoa, karabuğday, chia tohumu, keten tohumu gibi tahıllar
3. Nişasta
4. Nohut, kuru fasülye, mercimek gibi kurubaklagiller
5. Fındık, badem, ceviz gibi yağlı tohumlar
6. Et, tavuk, balık, yumurta gibi protein kaynakları
7. Süt, yoğurt, peynir, kefir
8. Katı ve sıvı yağlar
9. Toz şeker
10. Etiketinde “glütensiz” yazan tüm ürünler.

Glüten Diyet Listesi

Kahvaltı

1. 1 adet haşlama yumurta
2. 1 dilim peynir
3. 5 adet zeytin
4. Domates, salatalık
5. 2 dilim glütensiz ekmek

Ara Öğün

1. 1 porsiyon meyve
2. 2 adet ceviz

Öğle

1. 6-8 yemek kaşığı kurubaklagil yemeği
2. 4-6 yemek kaşığı pirinç pilavı
3. Yoğurt
4. Salata

Ara Öğün

1. 1 porsiyon meyve
2. 10 adet çiğ badem

Akşam

1. Ayran
2. 90 gr et/tavuk/balık
3. 1 porsiyon zeytinyağlı sebze yemeği
4. Salata
5. 2 dilim glütensiz ekmek

Yazar:

Dyt. Gökhan Çelik

instagram.com/dytgokhancelik

Şunlara da göz atın;

1. Glütensiz tatlı tarifleri
2. Glüten içeren gıdalar
3. Pirinçte glüten var mı?
4. Bulgurda glüten var mı?
5. Yulaf sütü glüten içerir mi?