Gıdaların çeşitli organizmalarla kontamine olması sonucu tüketilmesi ve sindirim sistemine girmesi sonucu oluşan hastalık durumuna gıda zehirlenmesi denmektedir. Gıdaları işleme veya üretim aşamasındayken, depolanırken, nakliye sırasında veya hazırlanma aşamasında bulaşıcı organizmalar ile teması sonucu kontaminasyon oluşabilmektedir.
Gıdaların yanlış saklanması, yanlış hazırlanıp kullanılması ya da yanlış pişirilmesi sonucunda da kontaminasyon riski oluşmaktadır. Genelikle çapraz kontaminasyon sonucu gıda zehirlenmeleri görülmektedir. Zararlı organizmaların yüzeyden diğerine aktarılması sonucu oluşmaktadır. Çiğ yiyeceklerde sıklıkla görülebilmektedir. Örneğin salata gibi yiyecekler pişirilmediğinden zararlı organizmalar imha edilemez ve gıda zehirlenmesine yol açabilirler.
Kontamine besinlerin tüketiminden sonra hasta olup olmamak kontaminasyona yol açan organizma tipi, maruz kalma miktarı ve bireyin sağlık durumuna bağlıdır. Bebek ve çocukların etkilenme oranları daha yüksek olabilmektedir. Gebelik sırasında ise metabolizmadaki değişiklikler zehirlenme riskini arttırabilmektedir. Reaksiyon gösterimi gebelik durumunda daha şiddetli olabilmektedir.
Kontaminasyona uğramış besinlerin tükettikten birkaç saat sonra zehirlenme belirtileri başlayabilmektedir. Mide bulantısı, ishal, kusma, ateş, karın ağrısı ve krampları gibi belirtiler başlıca görülmektedir.
Gıda zehirlenmesi sırasında en sık görülen komplikasyon dehisrasyondur. Kusma ve ishal durumlarından kaybedilen sıvı kaybı yerine konmalıdır.
Gıda zehirlenmelerinin önüne geçmek için en öncelikli olan şeyler ellerin, mutfak eşyalarının ve mutfak tezgahlarının sık sık yıkanmasıdır. Çiğ yiyecekler ve hazır yiyecekler birbirinden ayrı tutulmalıdır. Yiyecekleri hazırlarken veya saklarken çiğ et, kümes, balık hayvanları diğer besinlerden uzak tutularak çapraz kontaminasyonun önüne geçilmiş olunur. Yiyecekleri uygun ısıda pişirilmesi önemli bir noktadır. Bunun için gıda termometresi kullanılabilir. Bozulma riski olan gıdaları soğutarak veya dondurarak saklamak gerekebilir. Dondurulmuş gıdalar oda ısısında değil buzdolabında çözdürülmelidir.
Yazar:
Dyt. Ceren Karahan
instagram.com/dyt.cerenkarahan
Şunlara da göz atın;