Demir eksikliği vücudun artan demir ihtiyacının karşılanamaması ile ortaya çıkabileceği gibi alınan demirin yeteri kadar emilememesi sonucu da ortaya çıkabilir. Demir kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobinin yapı taşıdır. Demir eksikliğinin en önemli sonucu kansızlıktır (anemi).

Demir Eksikliği Neden Olur?

Demir, vücut tarafından üretilemeyen ve bu yüzden diyetle yeterli ve düzenli miktarda alınması gereken bir mineraldir. Demir eksikliği genellikle vücutta artmış demir ihtiyacı, eksik demir alımı ya da vücuttan demir kaybı nedeniyle ortaya çıkar. Demir eksikliğinin en önemli nedeni demir içeren besinlerin yeterli düzeyde tüketilmemesidir. Gebelik, adet dönemi gibi durumlarda ise vücudun demir ihtiyacında artış görülür.

Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliğine bağlı kansızlık bazı durumlarda belirti göstermez. Demir eksikliği rutin sağlık kontrollerinde yapılan kan tahlillerinde teşhis edilebilir, belirtileri arasında;

1. Cilt solgunluğu,
2. Vücutta güçsüzlük, yorgunluk,
3. Konsantrasyon bozukluğu,
4. Baş ağrısı,
5. Zayıflama durumunda güçsüzlük
6. Ellerde ve ayaklarda uyuşma,
7. Sinirlilik hali,
8. Kulakların uğuldaması,
9. Dudaklarda çatlaklar ve ağız kenarında yaralar,
10. Tırnakların çabuk kırılması,
11. Saçlarda dökülme sayılabilir.

Demir eksikliği ilerleyip kansızlık ortaya çıktıktan sonra bunlara başka belirti ve bulgular da eklenir. 

En Sık Rastlanan Belirtileri;

1. Konsantrasyon problemleri
2. İlgisizlik
3. Fiziksel aktiviteler sırasında nefes nefese kalmak
4. Baş dönmesi ve göz kararması
5. Baş ağrısı
6. Depresyon
7. Uyku sorunları
8. Normalden fazla üşüme hissi
9. Cilt renginin soluk bir görünümde olması
10. Dilde şişme
11. Kulak çınlaması
12. El ve ayaklarda karıncalanma ya da uyuşma şeklinde sıralanabilir.

Demir Nelerde Bulunur?

Demir açısından zengin yiyecekler arasında bezelye, deniz ürünleri, fasulye, ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı et, çekirdekli kuru üzüm, demirle zenginleştirilmiş tahıllar yer alır.

İnsan vücudu demiri etten diğer kaynaklara göre çok daha fazla oranda emebilir. Et yememeyi seçen bireylerin, sağlıklı miktarda demiri emebilmesi için demir açısından zengin, bitki bazlı yiyeceklerin alımını çok daha arttırması gerekebilir. Yeşil mercimek bunlarda bir numara gelir. Yaptığınız koyu yeşil yapraklı salatalara muhakkak çiğ badem+ yeşil mercimek+ limon ve ev yapımı elma sirkesi ekleyiniz.

Demir emilimini artırmak için C vitamini içeren besinlerin tüketimini artırmak faydalı olur. Portakal ya da limon suyu gibi narenciye sularında doğal olarak bulunan C vitamini, bireyin sindirim sisteminin demiri daha iyi emmesine yardımcı olur. C vitamini biber, brokoli, çilek, domates, greyfurt, kavun, kivi, mandalina, portakal ve yeşil yapraklı sebzeler, kuşburnunun da yüksek miktarda bulunur.

Sonbahar ve ilkbaharda muhakkak doktorunuzdan kan değerlerinize bakmasını isteyiniz, eğer demir, kolesterol, açlık kan şekeri , D vitamini seviyeleriniz dengede olursa bağışıklığınızda ona göre olumlu sonuç alacaksınızdır. 

Önemli Not: Unutmadan hatırlatayım, kontrolsüz vitamin takviyeleri böbrek ve karaciğerinize yük bindirerek olumsuz sonuç verecektir. Muhakkak kanlarınıza baktırıp eksiklik doğrultusunda dozunuzu alınız.

Demirden Zengin Beslenme Listesi

(Kahvaltı öncesi 1 tatlı kaşığı çörek otu yağ veya kapsülü )

1. Kahvaltı: Bol roka ve maydanozlu bir salata ( limon sıkılmış) + 2 ceviz + 10 çiğ badem +2 haşlama yumurta ilaveli yanında 1 dilim ekşi mayalı ekmek (25 gr )
2. Öğle: 100 gr ızgara kırmızı et+ 10 çiğ badem+ 3 yemek kaşığı haşlanmış yeşil mercimek + sevilen baharatlar + limon + 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ilaveli mevsim yeşillikleri

Yazar:

Beslenme Uzmanı ve Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Gamze Tunç Gümüş

instagram.com/diyetisyen.gamzetunc

Şunlara da göz atın;

1. Serotonin içeren besinler
2. Selenyum içeren besinler
3. Kalsiyum içeren besinler
4. Kolajen içeren besinler
5. B12 içeren besinler